Aldığım bir çok soruyu okurken hep aslında dönüp dolaşıp sorunların çoğunun bu temel ihtiyaçların karşılanmasında yattığını görüyorum. Herkesin her nerde yaşıyor, her ne işi yapıyor her neye inanıyor olursa olsun temelde bu ihtiyaçlarının karşılanması ihtiyacı var. Sorular ya da sorunlar çok farklıymış gibi görünse de temelde duygu ihtiyaçlarımız benzerdir ve bakıldığında herkesin geçen yazımda bahsetmeye başladığım üzere 6 temel psikolojik ihtiyacı var. Aslında mutluluğumuzu etkileyen şey de işte bu ihtiyaçlarımızı ilişkimizde ne kadar tatmin ettiğimizdir. Nelerdi bu 6 temel ihtiyaç hemen hatırlayalım.

 

1. Güven ve Konfor

2. Çeşitlilik

3. Özel ve Önemli Hissetme

4. Sevgi ve Aidiyet

5. Gelişim ve Büyüme

6. Katkı Sağlama

İlişkilerde tüm isteklerimizi arzularımızı yerine getiremeyebiliriz bu çok doğaldır. Ancak ihtiyaçlarımız doyuma ulaşmadığında bunları öyle ya da böyle bazen sağlıksız yollarla da olsa karşılama eğilimine gireriz. Şunun farkında olmakta çok büyük yarar var: Bunlar bizim temel ihtiyaçlarımızdır. Duygularımız aç kaldığında bu ihtiyaçlar karşılamak, aç kaldığında çiğ et yemek ya da hiç yemeyeceğiniz şeyleri bile yiyebilmek gibidir. Önemli olan ne yediğimiz değil, sadece açlığımızı bastırabilmektir. Yetişkin bir birey olmanın en büyük sorumluluğu hem kendi ihtiyaçlarının farkında olmak hem de karşındakinin ihtiyaçlarını gözetebilmektir.

Aldatma ve Kavgalar

Aldatma ve ilişkilerin içinde süregelen kavgaların nedenleri ile ilgili bir çok soru alıyorum. Genelde en büyük nedenlerden biri ilişkilerin belli bir rutine girip sıkıcı hale gelmesi yani kişilerin çeşitlilik ihtiyacının karşılanmamasıdır. Çoğu zaman çiftler nedenini bile bilmedikleri, bazen incir çekirdeğini bile doldurmayacak nedenlerle kavga etmeye başlarlar. Ve her kavganın ardından ilişkilerine özlemle dönerler. Hatta çiftler bu kavgalardan memnun olduklarını fark ederler. Kavganın ardından gelen küsmeler ve sonrasında barışma ilişkiye hem belirsizlik hem de hareket ve heyecan getirir. Birbirlerini özleyip özlemeyecekleri, hangi adımların kimin tarafından atılacağı, kavuşmanın nasıl olacağı vs. aslında hep ilişki içinde farkında bile olmayıp çiftlerin aslında çokta sağlıklı yolla karşılamadığı bir adrenalin yaratır.  Bu ihtiyacı, ilişki içinde sağlıklı düşünebilen yetişkinler olarak ele alıp, şiddetli kavga ve küsmeler yerine ilişkiyi renklendirecek aktivitelerle canlandırmak, heyecanı arttırmak mümkündür. Şimdi diğer iki temel psikolojik ihtiyaçla ve bazı sorulara cevaplarla devam edelim.

3. İhtiyaç: İlişkilerde Kendini Özel ve Önemli Hissetme İhtiyacı

Bu ihtiyaç hepimizin sahip olduğu özel, önemli ve farklı hissetme ihtiyacıdır. Bu ihtiyacın karşılanması isteği ile insanlar farklı ve değişik meslekler yapıp yaratıcı fikirler üretirler. Alanında çok başarılı olan sporcular kendilerini farklı hissetme ihtiyaçlarını olumlu bir şekilde karşılayacak bir uğraş bir kimlik oluşturmayı seçerek karşılayanlardır. İlişki de bu ihtiyacın olumlu karşılanması, kişilerin birbirlerini özel hissettirecek davranışları bilmesi, öğrenmesi, sürprizler yapması, ne kadar önemli ve özel olduğunu ifade etmesi ve toplumda da bunu göstermesi ile olur. Bu ihtiyacın olumsuz bir şekilde karşılanması hali ilişkide partnerini ezerek, küçük düşürerek veya kurtarmaya çalışarak kendini gösterebilir.

BEN FARKLIYIM

Şöyle kaldırın bir elinizi ve parmaklarınıza bakın. Aynı elde olmasına rağmen hiçbiri birbirine benzemez. Her birimiz parmak izlerimiz kadar eşsiz varlıklarız. İlişkilerinde bu farklılığı görmek ihtiyacı içindeyiz. Bazen ilişkide olduğunuz kişilerden, eşlerinizden ya da partnerlerinizden, onların size sordukları sorulardan bu ihtiyacı duyarsınız. “Ben senin için kimim? herkesten farklı mıyım?”, Ben farklıyım değil mi?”, “Ben senin için ne ifade ediyorum, önemli miyim?”, ”Ben diğer erkekler/kadınlardan farklıyım.”, “Ben senin bildiğin kadınlara/erkeklere benzemem.” gibi cümleler ya da sorularla bu ihtiyacın dillendiğini anlayabilirsiniz.  Erkeklerin ilişkide en çok ihtiyaç duydukları ihtiyaç budur. Bir erkeğe özel hissettirmek için alacağınız hediyelerde ona kendini özel ve önemli hissettirecek şeyleri tercih edebilirsiniz. Sen dünyanın en....sısın ile başlayan ve biten notlar, ödüller iyi hissettirecektir.

4. İhtiyaç: Sevgi ve Ait Hissetme İhtiyacı

Ne kadar farklı ve benzersiz de olsak, önemli ve özel hissetmek istesek de sevilme ve ait olma ihtiyacımız vardır. Hayatınızdaki kişiyle benzerliklerinizin olmaması da sizi rahatsız eder. Eşleri birbirine çeken aynı ve bir arada tutan aynı zamanda birbirlerine benzedikleri yanlarıdır. Ortak noktalar; ortak bir hayat yaşamayı kolaylaştırır. Aşk ve sevgi yaşarken kendimizi hem özel hem de birine ait hissederiz. Yani benzerimizin yanında hissederiz.

PEKİ YA FEDAKARLIK?

Eğer benzerlik yoksa kişiler bu açığı gidermek için kendi ihtiyaçlarını yok sayar ya da erteleyerek fedakârlığa girişirler. Şunu bilmekte fayda var ki; Sevginin veriyor fakat karşılığının yol, su, elektrik olarak faizi ile ödenmesini bekliyorsanız yandınız. Bu kendini sevilmeye muhtaç hale getiriyorsunuz demektir. Verdiğiniz sevgiyi koca bir borca dönüştürürseniz sonunda kaybeden olmanız şaşırtıcı olmaz. İhtiyacınız olanı eşinize verin. En önemli kural ihtiyacımız olanı eşimize vermek sevginin en önemli unsurudur. Neye ihtiyacınız varsa onu verin. Sevgiyi en çok verdiğinizde hissedersiniz. Evet gelelim bu konularla örtüşeceğini düşündüğüm cevaplara: İşte sevgili okurlardan gelen bazı soruları ve cevapları aktarıyorum.

Soru: “Eşim için her şeyi yapıyor, eşimi mutlu etmek için ve ilişkimizi yürütmek adına çok uğraşıyorum. Ama ne yaparsam yapayım bir türlü onu memnun edemiyorum. Sevdiği yemekleri pişiriyor, kıyafetlerini hazırlıyor, onun sevdiği kıyafetleri giyiyorum. Sana ihtiyacım var demesini çok istiyorum. En son çocuk sahibi olmayı ve bu şekilde onun ilgi ve alakasını üstüme çekebileceğimi düşündüm. Fikrinizi ve yorumlarınızı bekliyorum. Teşekkürler.” İzmir’den Hande C.

Cevap: Sevgili Hande,

Eşinin özel, önemli hissetme ve sevgi ve bağlılık ihtiyacını karşılamak için bir hayli emek harcamanı, gayretini ve çabanı çok takdir ediyorum. Öte yandan bunu yaparken eşinin sevgi dilini tam olarak çözüp çözmediğin konusunda şüphelerim var. Bu konuyu bir düşünmeni öneririm. Bir sonraki yazılarımda biraz daha detaylı olarak özellikle “5 Sevgi Dili”nden bahsedeceğim. Sana da bu arada “5 Sevgi Dili” ile ilgili araştırma yapmanı öneririm. Eşinin sevgi dili senin ona sevildiğini hissettirmeye çalıştığından çok farklı olabilir. Sen daha çok hizmet davranışları dilini gösteriyor gibisin. Belki de eşin sevildiğini farklı yollardan hissediyordur. Erkekler özellikle özel hissetmek ve beraber oldukları kadın için en özel ve önemli kişi olduklarını duymak isterler. Aynı zamanda başarılı görülmek ve bunun için takdir edilmek hoşlarına gider. Eşinle açık bir şekilde konuşmanı, neleri duymaktan hoşlandığını, nelerin yapılmasını sevdiğini öğrenmeni ve birbirinizin sevgi dilini anlamanızı öneririm. Bugünkü yazımda da bahsettiğim gibi sen ilişkilerde önemli ve özel hissetme ihtiyacını eşinin sana ihtiyaç duymasıyla karşılamak istiyor olabilirsin. Özellikle kadınlar; kendilerini harap edecek kadar uğraşarak ihtiyaç duyulmaya çabalayabilirler. Amaçları da kendilerini vazgeçilmez kılarak, önemli olma farklı olma ihtiyacını karşılamaktır. Hatta çocuk doğurmayı eşi için farklı bir konuma sahip olmak için isteyebilirler. Çocuk sahibi olmak sadece bu amaçla istendiğinde hem ilişkimiz hem de çocuğumuz için çok büyük sorunların da kapıda olduğunu söylemek mümkündür.

Soru: “Erkek arkadaşımla 1,5 yıldır beraberdik. İlişkimiz süresinde çok kavga ettik ve 6 ay önce evlenme kararı verdik. Ben evlenirsek ne olacağına dair çok endişe ediyordum. Geçen hafta bir anda ayrılmak istediğini söyledi. Artık devam etmek istemiyormuş, kafasını dinlemeye ihtiyacı varmış. Aslında hem tuhaf bir şekilde içten içe sevindim hem de üzüldüm. Niye böyle hissettiğimi anlayamıyorum. Yorumlarınızı bekliyorum.” Nilgün K. - Bursa

Cevap: Sevgili Nilgün,

Aslında bir çok insanın az da olsa ait olma ihtiyacını karşıladığı bir ilişki bittiğinde yaşadığı duyguları tarif etmişsin. Aidiyet duygusunu biraz da olsa yakaladıysak o ilişkiden çıkmakta zorlanabiliriz. Genelde ilişkilerde seven birinin terk edilmesi sonucunda terk edilen kişinin canı yanar ancak elbette bir süre sonra geçecektir. Daha kötüsü ilişki iyi gitmemesine rağmen değişimi göze alamamak ve ne doyum ne de mutluluk vermeyen bir ilişkinin içinde kalmaya ısrar etmektir. Böyle ilişkilerin içinde olmak öfke, kırgınlık, değersizlik, yalnızlık duygusu gibi pek çok duygunun yaşanması anlamına gelir.

Her güne Merhaba diyerek başlamanız dileğiyle.