Türkiye Cumhuriyeti devletini yönetenlerin görevleri sırasında kullanacakları hava araçlarının tümüne "Devlet filosu" diyoruz.

Başta Cumhurbaşkanı, Meclis Başkanı, Başbakan, Bakanlar, Genelkurmay Başkanı, ayrıca MİT Müsteşarı devletin hava aracı filosundaki uçakları görev icabı gerekli olan zamanlarda usulüne uygun kullanabilir.

TBMM'de yapılan bütçe görüşmelerinde ülkenin bir çok sorunu varken, muhalefete mensup bazı milletvekilleri devletin satın aldığı uçağı ve filoda kaç uçak bulunduğunu peş peşe sordular. Başbakan Yardımcısı Mehmet Şimşek, onları dinledikten sonra "Keşke içinde bulunduğumuz coğrafyadaki bu terör ortamı, olmasa şahsen ben bisiklete binerim" diye görüş belirtti.

Avrupa'da terör gibi sorunları olmayan bazı küçük ülkelerde başbakan ve bakanların bazen bisiklete binmesi magazinden öteye geçmez. Şurası kesin ki, bu insanlar diğer seyahatlerini kesinlikle özel uçaklarla yapar. Önce, muhalefetin dile doladığı bu uçaklar kim veya kimler için alındı sorusunu cevapladık. Şimdi de acaba gerekli miydi sorusuna bir yanıt arayalım. Geçen hafta Kayseri devleti ağırladı ve bu törene devletin üst düzeyinin üç ayrı uçakla katılması Ertuğrul Özkök tarafından eleştirildi. Devletin en üst düzeyde yöneticilerinin aynı uçakla seyahat etmesinin tüm dünyada kesinlikle yasak olduğunu unutmamak gerek.

Afrika'daki az gelişmiş ülkelerin cumhurbaşkanları bile jet uçaklarına biniyor. Bu nedenle cumhurbaşkanı veya başbakan neden bu uçaklara biniyor diye sormak yerine, doğru uçak tercihi yapılıp yapılmadığını tartışabiliriz.

Bu konuları kısa adı TÖSHİD olan Türkiye Özel Sektör Havacılık İşletmeleri Derneği’nin uzun yıllar Genel Sekreterliği’ni yaptığım için bilirim.

Şu anda kullanılan Airbus 330-243 (TC-TUR) için çok şey söylendi ve yazıldı. Füzesavar sistemine sahip ve 15 Bin 400km. menzilli bu uçağın alımına karar verilirken acele edilmiş olabilir. Çünkü uçak çift motorlu olup, menzili bazı seyahatler için yetersiz kalıyordu. Adına kısaca ETOPS (Extended Twin Engine Operations) denilen çift motorlu uçakların acil durumda tek motorla havada ne kadar süreyle kalabileceği gibi ciddi bir sorunla karşılaşılıyordu. İş böyle olunca, devlet adamları, iş adamları ve gazetecilerin de katıldığı geniş katılımlı bu tür seyahatler için tam donanımlı bir uçak arandı ve Fransa'da Airbus tesislerinde satılmayı bekleyen Airbus A-340/542 tipi 4 Rolls Royce motoru olan VIP konfigürasyonlu uçakta karar kılındı. Uçağı, Tunus'un eski lideri sipariş etmiş, hatta test uçuşuna katılmış, siyasi kriz çıkınca da alamamıştı. Muhalefet mensupları uçağın 87.5 Milyon dolarlık fiyatını çok buluyordu. Gerçek böyle değil. Çünkü, bu tip bir uçağın beş yıl önceki liste fiyatı 260 milyon dolardı. VIP donanımla bu para 300 milyon doları buluyordu. Uçak 8 yıllıktı ve her şeyiyle de hazır haldeydi. Bu nedenle uçak için ödenen bu para fazla değildir ve bana göre doğru bir tercihti. Yani A/330 yerine neden önce bu uçak alınmadı, neden ilgili görevliler böyle bir öngörü de bulunmadı denebilir. 

Fakat, 330'un da kullanılması her zaman mümkün. Uçaklar bir havuzdadır ve ihtiyacı olanlar buradan yararlanabiliyor. "Devlet filosundaki uçak sayısı fazladır" diyenlere son sayıyı vermek lazım. Devlet filosunda son alınan A/340-543 ve A/330'un (TC-TUR) yanı sıra, 2 adet A/319CJ(TC-ANA,TC-ATA) 2Adet Gulfstream 550(TC-DAP,TC-KOP), 1Adet Gulstream450(TC-GAP) 2adet Cesna Citation (TC-LAA,TC-LAB) ve 1Adet Challenger850 olmak üzere toplam olarak 10 adet uçak ve 3 adet Sikorsky helikopter vardır. Kaldı ki, bu uçaklardan bazılarının yaşı 25'ı geçmiştir. G-550'nın birini Genelkurmay Başkanı, gerekli olduğu zaman MİT Müsteşarı da kullanabilmektedir.

Şimdi diyenleriniz olabilir ki, bu kadar uçak çok değil mi? Bu israf değil midir? Ben yorumu size bırakarak, bazı ülkelerdeki devlet filolarındaki uçak sayısını vermekle yetineyim. ABD, 32'si helikopter 71'ı uçak 103 adet, Brezilya 43, Çin 38, Fransa 32, İtalya 27, Avustralya 23 adet. Bir de küçük ülkelerin devlet filolarındaki uçak sayısına bakalım. Arjantin 6, Danimarka 8, Yunanistan 8 uçak sahibidir.

Bu tabloya bakarak bir karar verebiliriz. Uçak sayısına değil, bugün bu uçakların satmaya kalktığınızda kaç para ettiğine bakmalıyız.

Eğer, muhatabımız devlet veya hükümet başkanlarını örnek almak gerekirse, bizim büyük rakamları telaffuz etmeye de alışmamız lazım. Bırakınız siz güvenlik sorununu 25 yıllık bir uçakla gittiğiniz yerde ne kadar itibar görürsünüz, ne kadar da prestijiniz olur varın siz karar verin. Bence bu kadar geniş bir devlet kadrosu için, bu sayı çok değil. Ama eskileri elden çıkarıp daha az sayıda daha yeni bir filo oluşturmak daha doğru olur.

İyi uçuşlar Türkiye'm.