Ülkenin büyüyüp kalkınması için hazine/maliye ana gelir kalemi olarak toplanacak vergileri koyar hesap cetvelinin ilk maddesi olarak. Dolaylı vergiler, dolaysız vergiler, KDV gibi pek çok çeşidi vardır hayatımızda karşı karşıya kaldığımız vergilerin. Yediğimiz ekmekte, kullandığımız doğal gazda, alıp-sattığımız evde/arabada farklı çeşitlerde vergilere muhatap oluruz. Kazancımızda ve harcamamızda da farklı vergiler vardır hayatımızda.
Geçen hafta içinde Gazi Meclis’te, Lig usulüne göre oynanan spor dallarının en üst düzeyinde oynayan sporculara uygulanan verginin %15’den % 20’ye çıkartılmasına dair bir yasa teklifi kabul edildi. Bu durumda Süper Lig’imizde oynayan futbolcuların 31 Ekim 2019 itibarıyla yaptıkları kontratları gereği artık 5 puan daha fazla vergi ödemeleri gerekecek. Gerekecek gerekmesine ama hepimiz biliyoruz ki bu para hiçbir zaman futbolcuların cebinden çıkmayacak ve uygulama kâğıt üstünde kalacak.
Ülkemizde özellikle yabancı menşeli oyuncular başta olmak üzere futbolcu taifesinin cebinde akrep vardır. Milyonluk arabalara binerler, yüzbin €uroluk saatlerle hava atarlar, gerekirse idmana helikopterle gelir, sevgilisi için sinemayı komple kapatırlar ama iş vergiye geldi mi hepsi bi pinti, bi pinti, sormayın gitsin. Ceplerinde akrep var dememiz boşuna değil yani.
Türkiye’de herkesin bildiği ama görmezden geldiği gerçeklerden bir tanesi de; futbolcularla yapılan kontratlarda yazan rakamlarla, gerçekte ceplerine giren rakamların birbirinden farklı olduğudur. Bir de üstüne-üstlük bunlardan doğacak vergiyi, (gelire/kazanca sahip olan) futbolcunun yerine kulübünün ödemesidir. Bu yıllardır böyledir. Futbolcular kılçıksız balık severler, fileto yani. Hepsi net isterler, vergi-mergi pek umurlarında olmaz. Yani bu artış gene onların değil, oynadıkları kulüplerin cebinden çıkacak bu defa da.
Bizim ülkemizde vergi sistemi; yakalanabilen kazların fazlaca ürkütülmeden yolunması esasına dayandığı için futbolcu kesimini pek ilgilendirmiyor, futbolcularımız yeşil sahalardan daha becerikliler kıvrak çalımlarla vergi sistemimizin etrafından dolaşıp doğrudan sonuca gidebilme konusunda. Tüylerini pek yoldurmuyorlar Maliye/Hazine bürokrasisine.
Kral 14. Louis’nin uzun yıllar Maliye Bakanı olan Jean-Baptiste COLBERT, vergileme sanatı konusunda yukarıdaki veciz sözü ile tarihe geçmiş bir kişi. Vergileme sanatı kazı bağırtmadan, ondan mümkün olduğu kadar fazla tüy almaktır diye kibarca söylemiş ama bizde kümesteki kazlar kadar, kümesin dışındaki kazlar ve hatta yaban kazları gibi muhtelif tanımlarla ifade edilen kaz çeşitleri bulunuyor. Futbolcular kümesin dışında kalmaya her daim özen gösterirler hele yaban kazları (yabancı futbolcular) vergi dairesinin olduğu mahallenin üzerinden bile uçmuyorlar, ne olur ne olmaz diyerek.
Vergilendirilmiş kazancın kutsallığı, işçi-memur-küçük esnaf ve kobiler için geçerli. Onların çoğu daha maaş/kazanç ceplerine girmeden “tevkifat” yoluyla vergilerini “trink” diye ödedikleri için en rahat insanlar. Futbolcuların rahatlığı da Futbol Kulüplerinin onların yerine vergileri ödemelerinden kaynaklanıyor. İngiltere ve Fransa’da futbolcular gelirlerinden % 45, İspanya’da % 52 oranında devlete ödemede bulunurken bu oran ülkemizde (kâğıt üzerinde) %20’ye yükseldi. Bu oran Katar’da sıfır, BAE ve Bulgaristan’da % 10, Rusya’da % 13.
Amerika Birleşik Devletleri’nde vergi sistemi dünyaca meşhurdur bildiğiniz gibi. Beyan Usulü’ne göre çalışır ve istisnasız herkes vergisini kendisi beyan eder ve tıkır-tıkır öder. Amerikan Vergi Sistemi’nin radarına girmeyi kimse istemez çünkü bilirler ki; cinayetten bile iyi bir avukatınız varsa “yırtabilirsiniz” ama iş vergiye gelince yırtamazsınız. Meşhur gangster Alfonso Capone bile cinayetten içeri “tıkılamamış” topladığı haraçların vergisini vermediği için tutuklanıp hapse atılabilmiştir. İşte onun için bırakın vergi kaçırmayı, vergiden kaçınmak bile kimsenin aklından geçmez-geçemez oralarda.
Bu disiplini bizde uygulamak mümkün olmadığı için, vergi dairelerinin duvarlarında “vergilendirilmiş kazanç kutsaldır” yazmasının kapsama alanı daha uzun yıllar futbolcu âlemini ilgilendirmemeye devam edecektir.
Güzel bir hafta dileklerimizle,