Türkiye ekonomisi yılın üçüncü çeyreğinde yüzde 6,7 büyüyerek küresel bazda pozitif ayrışırken analistler, sanayi sektörü ve yatırımlardaki artışın gelecek dönem için umut verici olduğunu ifade ediyor.
Türkiye İstatistik Kurumu'nun (TÜİK) açıkladığı üçüncü çeyrek Gayrisafi Yurtiçi Hasıla (GSHY) verilerine göre Türkiye ekonomisi söz konusu dönemde yüzde 6,7 büyüyerek, piyasa beklentisinin üzerinde performans gösterdi.
Analistler, yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgınının ekonomiye etkisinin azaltılması için kredi büyümesi yönünde atılan adımların ardından gelen büyüme oranının sürpriz olmadığını, GSYH'daki büyümenin alt kalemlerine bakıldığında da sanayi üretiminin büyümeye önemli katkı verdiğini kaydetti.
Kovid-19 salgınının şirketlerin işleyiş yapılarında değişikliklere sebep olduğunun gözlemlendiğini bildiren analistler, Türkiye'nin üçüncü çeyrek büyüme rakamının yılın genelini pozitif büyümeyle kapatılacağına ilişkin beklentileri artırdığını dile getirdi.
"İç talepteki artış sanayi sektörünü güçlü tuttu"
Piri Reis Üniversitesi Rektör Yardımcısı Prof. Dr. Erhan Aslanoğlu, konuya ilişkin yaptığı açıklamada, büyüme rakamlarının sürpriz olmadığını, kredi büyüme hacmi ve Satınalma Yöneticileri Endeksi (PMI) gibi öncü göstergelerden Türkiye ekonomisinin üçüncü çeyrekte önemli bir büyüme gerçekleştireceğinin zaten beklendiğini söyledi.
Kredi hacmindeki büyümeyle birlikte, sanayi sektörünün de GSYH'deki artışı önemli ölçüde desteklediğinin gözlemlendiğine dikkati çeken Aslanoğlu, "Üçüncü çeyrek büyümesinin iç talep ağırlıklı bir büyüme olduğunu görüyoruz. Buna paralel olarak da evdeki hayatın getirdiği teknoloji ürünleri, elektrik, elektronik, mobilya, beyaz eşya gibi imalat sanayi ürünlerine talebin artması sanayi sektörünü güçlü tutmuş görünüyor." ifadelerini kullandı.
Aslanoğlu, bu eğilimin tüm dünyada gözlemlendiğini ve içinde bulunulan dönemde sanayi ve imalat sanayi ürünlerine olan güçlü talebin bir miktar zayıflama olasılığıyla birlikte bu seyri sürdürebileceğini dile getirdi.
Yatırımlardaki güçlü artışa dikkat çekilmesi gereken en önemli bir nokta olduğun söyleyen Aslanoğlu, şöyle konuştu:
"Makina ve teçhizatta güçlü bir artış görüyoruz. Bunun temel nedeninin imalat sanayine olan talebin içeride ve dışarıda, aslında ihracatta gerileme olsa bile, imalat sanayinin mevcut imkanlar dahilinde o kanalı da kullanmış olmasından kaynaklandığı görünüyor. Bundan sonra da kullanması olası duruyor. Evle ilgili harcamalar talebinin online siparişlerle de olsa devam ediyor olması, firmaların bu yöndeki talep beklentisinin devam edeceğine inandıklarından kaynaklanıyor diye düşünüyorum."
Aslanoğlu, tedarik itedarik zincirinde yaşanan sıkıntıların firmaları önlem almaya yönlendirdiğinin gözlemlendiğini belirterek, "Tedarik zincirinde yaşanan sorunlar firmaları biraz daha stokla çalışmaya, böyle bir tedarik sorununa karşı hazırlıklı olmaya da yöneltmiş gibi görünüyor. Bu açıdan da yatırım talebi de görece güçlü artarken, bu büyüme rakamıyla birlikte yıllık büyümenin büyük oranda pozitif tarafta olması beklenebilr. " dedi.
"Büyümenin kompozisyonu umut verici"
İstanbul Üniversitesi Bankacılık Araştırma Merkezi Müdürü Doç. Dr. Kadir Tuna da, birçok ülkede düşük faiz ortamının büyümeye yansımadığını, ancak ikinci çeyrekle birlikte başlayan gerek hanehalkına yönelik gerekse de KOBİ ve işletmelere yönelik desteklerin büyümeye olumlu yansıdığını ifade etti.
Büyümenin genel kompozisyonuna bakıldığında, hanehalkının iç talebi kaynaklı ve sabit sermaye yatırımlarının da desteklediği bir büyüme kompozisyonunun göz çarptığını dile getiren Tuna, "Üçüncü çeyrekteki sabit sermaye yatırımlarındaki artış dikkate alındığında, KOBİ'lerin ve işletmelerin önemli yatırımları olduğunu görüyoruz. Bu durum da büyüme kalitesi açısından önemli. Çünkü mevcutta, burada istihdam yaratacak ve mevcut istihdamı koruyacak bir büyümeden bahsediyoruz." sözlerini kullandı.
Tuna, Kovid-19 salgının etkilerinin en ağır hizmetler sektöründe hissedildiğini ancak turizmde salgın etkisinin ağır bir şekilde hissedilmesine rağmen büyümede 6,7'lik rakama ulaşılmış olmasının oldukça önemli bir ayrıntı olduğunu kaydetti.
Türkiye'nin büyüme hedefleri açısından salgın koşulları ortadan kalktığında hizmetler sektöründeki toparlanma ile büyümenin çok daha olumlu bir kompozisyona sahip olacağını ifade eden Tuna, "İkinci çeyrekte Kovid-19 salgını nedeniyle yapılamayan yatırımların üçüncü çeyrekte yatırıma dönüştürüldüğünü görüyoruz. Dolayısıyla büyüme kompozisyondaki sanayinin büyümesi, sermaye yatırımlarının arttması gibi farklı kanalların büyümeyi desteklemesi, Kovid-19 sonrası dönemde Türkiye'ye oldukça fayda sağlayacaktır." dedi.
Tuna, büyümenin alt kalemlerinde gözlemlenen gidişatın Kovid-19 sonrası döneme ilişkin en önemli endişelerden biri olan istihdam konusunda da Türkiye'nin elinin rahatlaması için önem arz ettiğini sözlerine ekledi.
