Ekonomi 05.04.2021 07:00

"DÖRDÜNCÜ GEMİYLE İLGİLİ ÇALIŞMA BAŞLATTIK"

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez, Türkiye'nin üç tane sondaj gemisinin olduğunu hatırlatarak, "Dördüncü gemiyle ilgili olarak Karadeniz'deki iş planımıza bağlı olarak bir çalışma başlattık. Dördüncü gemiyle ilgili planımız var, aynı anda birkaç seçeneği değerlendiriyoruz. Şartları en uygun hem teknik, hem de ekonomik olarak tercih edip bir tanesinde karar vereceğiz" açıklamasında bulundu.

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez, basın mensuplarına doğal gaz ve hidrojen karışımıyla pişirilen çay ikram etti.

SELİM ERCAN / KONYA

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez, Konya’da GAZBİR-GAZMER Temiz Enerji Teknoloji Merkezi’nin açılışı sonrasında bir grup gazeteciye değerlendirmelerde bulundu, soruları yanıtladı.

Hidrojen çalışmalarında son duruma ilişkin Bakan Dönmez, “Son gündem maddemiz hidrojen laboratuvarının ve AR-GE merkezinin incelemesiyle ilgiliydi. Geçtiğimiz yıl AR-GE çalıştayımızda hidrojenle ilgili yol haritamızı belirleyebilmek için sektörün de bu konuda bazı sorumlulukları üzerine alması gerektiğini söylemiştik. Nitekim doğal gaz sektörü de hidrojenin doğal gaz şebekesine, doğal gaza belli oranda karıştırmak suretiyle gerek yakıcılarda, gerek iç tesisatta ve gerekse şebekedeki etkilerini burada çalıştılar. Yüzde 5 ila yüzde 20 arasında hidrojenin doğal gaz şebekelerine basılabileceğini deneysel olarak ortaya koydular. Bu tip çalışmalar Avrupa, Asya, Amerika gibi dünyanın muhtelif yerlerinde yapılıyor” açıklamasında bulundu.

“EMİSYON SALINIMLARINI AZALTMAYA ÇALIŞIYORUZ”

“Avrupa Birliği ve bazı ülkelerin 2050 yılında net zero kavramını, yani salınan emisyonla tutulan emisyonu sıfırlayacak bir hedef ortaya koydular” ifadesini kullanan Dönmez, şöyle devam etti:

“Buradaki temel prensip de iklim değişikliğiyle daha etkin bir mücadele. Atmosfer dünyanın ortak malı, atmosfere saldığınız gazlar tüm insanoğlunu etkileyebiliyor. O açıdan da kolektif bir akla, kolektif bir eyleme ihtiyaç var, bu kapsamda da ülkeler bazı önemli adımlar atıyor.  Biz de özellikle yenilenebilir kaynaklara ağırlık vermek suretiyle ülkenin enerji ihtiyacında mümkün mertebe emisyon salınımlarını azaltmaya çalışıyoruz.”

Geçtiğimiz yılki elektrik üretiminin yaklaşık yüzde 50’sinin yenilenebilir enerji kaynaklarından gerçekleştiğini kaydeden Dönmez, “Ama tüm enerji ihtiyacınızı yenilenebilir enerji kaynaklarından elde etme imkanımız da yok, bunu da biliyoruz, çünkü o kaynaklar değişken kaynaklar.  Güneş gündüz var gece yok, yaz-kış farklı. Rüzgar her zaman aynı şekilde, aynı şiddette esmiyor. Hidrolik kaynaklara bakınca bazen kurak sezonlar var. Belki 100 birim üretecek bir tesisisiniz var ama yağışların az olmasından dolayı üretim zaman zaman yarı yarıya azalabiliyor. Biz vatandaşımıza, sanayicimize ‘kusur bakmayın, bu sene yağış az oldu, elektriği biraz keseceğiz’ diyemeyiz. Mecburen oradan azami derecede üretiyoruz, Bu durumlarda diğer klasik, geleneksel, ağırlıklı da tabi fosil yakıtlar gündeme geliyor tüm dünyada olduğu gibi, doğal gazdan, kömürden elektrik üreterek açığı kapatıyoruz” dedi.

“AKKUYU NGS 2023’TE DEVREDE”

Dönmez, şöyle konuştu:

“Önümüzde bir başka fırsat daha var, nükleer. Nükleer güç santralleri bu anlamda önümüzdeki dönemde çok daha fazla öne çıkacak gibi duruyor, çünkü sıfır emisyonlu, yani bacasından herhangi bir atığınız söz konusu değil. Biz de Akkuyu NGS’de üçüncü reaktörün temelini attık, inşallah bir yıl içerisinde dördüncü reaktörün de temelini atacağız ve 2023’ten başlayarak birer yıl arayla 4 üniteyi, yani 4 reaktörü işletmeye alacağız. Böylece elektrik ihtiyacımızın yüzde 10’unu nükleer enerjiden karşılayacağız.”

“HEDEFİMİZ 10 BİN NÜFUSLU İLÇELERE GAZ GÖTÜRMEK”

Son 20 yılda doğal gaz kullanan il sayını 5’ten 81’e çıkardıklarını belirten Dönmez, nüfusun yüzde 80’ine doğal gazı götürdüklerini söyledi. Dönmez, “Nüfusumuzun yüzde 65-66’sı da doğal gazı fiilen kullanıyor. 591 ilçe ve yerleşim birimimiz doğal gaz kullanır vaziyette. İnşallah 2021’de 35 ilçemize daha doğal gaz götüreceğiz, bu oran artacak. Nüfusu 20 binin üstünde olup henüz doğal gaz kullanmayan ilçelere doğal gaz götürmek için çalışıyoruz, bir sonraki aşamada 15 binin üstündeki ilçelere bakacağız, sonra da 10 bin nüfus ve üzerinde olanlara. Hedefimiz, merkez nüfusu 10 binin üzerindeki ilçelere doğal gazı götürmek, doğal gazla tanıştırmak. Boru hatlarının uzun olduğu yerlerde belki taşıma yoluyla gaz ihtiyaçlarını karşılayacağız, 86 ilçemizi de CNG/LNG ile besliyoruz” dedi.

GAZ ŞİRKETLERİNE TALİMAT VERİLDİ

Doğal gaz dağıtım sektörüne bir çalışma yapmalarını istediklerini bildiren Dönmez, “Sorumluluk altında olan lisans bölgelerinde bu bahsettiğim nüfus kriterlerine uygun olarak hemen bir projelendirme ve buna bağlı olarak bütçeleme çalışmalarını istedik. 3 hafta içerisinde o çalışmalar Bakanlığımıza gelecek, biz de EPDK birlikte bir planlama yapacağız. Yatırımların hem ekonomik, hem sosyal, hem çevresel etkilerini hep birlikte değerlendirmemiz gerekiyor ki rasyonel bir karar alabilelim. Nüfusu 10 bin olup doğal gaza ulaşamayan yerleşim sayımız 70 civarında. Kademeli olarak önce 20 bin, sonra 15 bin ve sonra 10 binin üzerindeki ilçe merkezlerini de kapsama alarak 5 yıllık bir yatırım dönemi planlıyoruz, buralara da doğal gazı götürmeyi planlıyoruz. 2023’te inşallah Karadeniz’deki gazımızı da sisteme basacağımız için artık sistemde belli bir oranda yerli doğal gaz kullanır hale de geleceğiz” diye konuştu.

MİNİ YEKA GES 3 YARIŞMASI NİSAN’DA

Dönmez,   “GES-3’le ilgili olarak başvuruları aldık.  Mart ayında. 700’ün üzerinde başvuru geldi, her bir başvuru önce teknik olarak inceleniyor fiyat zarfları açılmadan, bazı belgeler istiyorsunuz, o değerlendirmeler, incelemeler bitmek üzere. Nisan ayı içerisinde etap-etap, il-il bu yarışmaları yapmak ve yarışmaları tamamlamak istiyoruz” bilgisini paylaştı.

“ERTUĞRUL GAZİ GEMİSİ NİSAN’DA GELECEK”

Türkiye'nin ilk yüzer LNG depolama ve gazlaştırma gemisi (FSRU) Ertuğrul Gazi'nin bu ay içinde Türkiye kara sularına giriş yapacağını açıklayan Dönmez, şunları söyledi:

“Ertuğrul Gazi gemisi seyir halinde, Süveyş Kanalı’ndaki sıkıntıdan dolayı biz de biraz bir gecikme yaşadık. Çünkü şu anda kanal açıldı ama, bir kuyruk var. Nisan ayı içerisinde biz onu Hatay Dörtyol’a gelmiş olacak.  Gemi 110 milyon metreküplük kapasiteye sahip, günlük üretimi de 28 milyon metreküp. Normalde bu gemiler üzerindeki LNG, sıvı doğal gazı gazlaştırıp şebekeye basarlar aynı karadaki terminaller gibi. Fakat sıvı olarak kara tankerlerine basılması imkanı da getiren bir özellik eklettik bu gemilere. Bizim şebekenin gitmediği yerlerde demin de bahsettim LNG’yle sevkiyat yapıyoruz özellikle turizm bölgelerinde, bazı sanayi bölgelerinde, yani yerleşimin olmadığı şehirden uzak yerlerde. Eğer Hatay’dan da bağlanırsak Adana, Mersin, Akdeniz, Antalya tarafının lojistiğini LNG olarak kara tankerleriyle bu gemi vasıtasıyla yapacağız. Kendi gemimizi bağlayınca şuandaki geminin de kiralama hizmeti de sona ermiş olacak. FSRU’ların çalışma usulü şöyle: Biz gemiyi sabit tutuyoruz, diğer LNG kargo gemileri geliyor yanaşıyor, gemiden gemiye aktarım yapıyoruz. 2 FSRU gemimiz var, birisi kamuya ait, birisi özel”

YENİ SONDAJ GEMİSİ

Türkiye’ni üç tane sondaj gemisinin olduğunu hatırlatan Bakan Dönmez, “Fatih, Yavuz ve Kanuni, 2 tane de sismik araştırma var. Barbaros Hayrettin Paşa’yla MTA Oruç Reis. Dördüncü gemiyle ilgili olarak şimdi bizim Karadeniz’deki iş planımıza bağlı olarak bir çalışma başlattık, çeşitli tabi gemiler var şu anda satışa, devre hazır. 3’üncü şahıslardan bağımsız ekspertiz raporlarının alınması, hem bizim kendi personelimizin teknik değerlendirmeleri, sonrasında da tabi fiyat ilişkin bir değerleme yapılması gerekiyor, işte satıcıyla pazarlık, müzakere süreçleri, var. Dördüncü gemiyle ilgili planımız var, aynı anda birkaç seçeneği değerlendiriyoruz. Şartları en uygun hem teknik, hem de ekonomik olarak tercih edip bir tanesinde karar vereceğiz” dedi.

“DOĞAL GAZDAN ELEKTRİK ÜRETİMİ YARIYA DÜŞTÜ”

Türkiye’nin 2018’de 50 milyar metreküp, 2019’da 46 milyar metreküp ve 2020’de 47,5 milyar metreküp doğal gaz tükettiğini kaydeden Dönmez, şunları söyledi:

“Tüketimin azalmasındaki asıl etken elektrik üretimindeki payının azalması. Temel sebebi de yenilenebilirin daha fazla artık sistemde elektrik üretim payında pay alması. Serbest piyasada kömür ve doğal gaz santralleri günlük borsada biliyorsunuz rekabet ediyor, bu birkaç yıldır da kömür fiyatları doğal fiyatlarına göre daha düşük olduğu için onlar daha fazla üretimden pay aldılar, doğal gaz santralinin bir de böyle bir handikabı oldu geçtiğimiz bu birkaç yıl içerisinde. 7-8 sene önce doğal gazın elektrik üretimindeki payı yüzde 50’ydi , biz yüzde 25’lere düştük, yani yarı yarıya azaldı, ama buna rağmen bir elektrik kesintisi de yaşatmıyoruz.

İlerisi için konut tüketimleri ne olacak, sanayi tüketimleri ticari ve elektrikteki payı açısından baktığımızda, biz bu seviyeleri altına fazlaca düşmeyiz, öyle gözüküyor. Doğal gazın payını neler etkiler sorusunun cevabı ise, kurak sezonlarda hidrolik üretimimizin payı düşürse doğal gazın payı artar. Yağışlı sezonlarda daha çok hidrolikten üretim olacak ve ona da öncelik veriyoruz yerli kaynak olduğu için, doğal gazın payı düşecek, doğal gazı bunlar etkiliyor. Bir de, onların kömür santralleriyle rekabeti etkiliyor.”

DÖNMEZ DOĞAL GAZ VE HİDROJEN KARIŞIMIYLA DEMLENEN ÇAY İKRAM ETTİ

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez, Konya’da GAZBİR-GAZMER Temiz Enerji Teknoloji Merkezi’nin açılışının ardından basın mensuplarına doğal gaz ve hidrojen karışımıyla pişirilen çay ikram etti.