01.01-30.09.2024'ü kapsayan 2024 yılı 3.Çeyrek için yine Enflasyon Muhasebesi çalışmaları ve düzeltme kayıtları şirketlere yoğun mesai harcattırıyor.
Hem IFRS tarafında hem de VUK Yasal kayıtlarında Enflasyon Muhasebesi çalışmaları ve kayıtları yapılıyor.
Enflasyon Muhasebesinin gündeme geldiği andan itibaren bilanço, düzeltme işlemleri, parasal ve parasal olmayan kıymetler, Geçici Vergide uygulanacak mı, vergi çıkacak mı soru ve tartışmaları hep gündeme geldi. 2024 yılı Q3 finansal tabloları da Enflasyon Muhasebesi uygulanmış şeklinde verilecek.
Peki Halka Açık ve Borsaya kote, hisseleri işlemde olan şirketlerde 2024 yılı 9 aylık Finansal Tablolar nasıl paylaşılacak?
Net Kar, EBITTA, Kazanç, Cash Flow'lar Enflasyon Muhasebesi sonucunda en son durumda nasıl gerçekleşecek?
Şirketlerden ve piyasadan gelen yoğun eleştir ve talepler karşısında İdare Enflasyon Muhasebesinde bazı kolaylıklar ve esneklikler getirildi.
2024 yılı Q3 Finansal Tablolarının hazırlandığı ve verilmekte olduğu bu dönemde Enflasyon Muhasebesindeki son durum ve bahsettiğim esnekliklere bir göz atalım.
ENFLASYON MUHASEBESİNDE ESNEKLİK ve KOLAYLIKLAR
Geçici Vergi dönemlerinde bilanço çıkarmanın oldukça zor olduğu ve şirket karlarının gerçek durumu göstermemesi nedeniyle şirketler ve kamuoyundan gelen talepleri dikkate alan İdare,
Enflasyon Muhasebesinde bazı konularda esneklik ve kolaylık getirdi.
Şimdi bu esneklikleri inceleyelim;
Bu esnekliklerden ilki; 31.08.2024 tarih ve 563 No’lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği ile 31.12.2023 tarihli gelir tablosundaki brüt satışları 50 milyon TL’nin altında olan şirket ve kurumların enflasyon muhasebesi ve düzeltme işlemlerinden muaf tutulacaklarını belirtelim.
Yapılmakta olan Yatırımlara Enflasyon Muhasebesi Kolaylığı
Öncelikle, 30.12.2023 tarih ve 555 Sıra Nolu Vergi Usul Kanunu Tebliğine göre 258-Yapılmakta Olan Yatırımlar hesabı parasal olmayan kıymet olarak belirlenmiş olup enflasyon muhasebesine tabi olduğunu hatırlatalım.
555 Sıra Nolu Vergi Usul Kanunu Tebliğinin 20.maddesine göre Yapılmakta Olan Yatırımlar;
“(1) 2023 hesap dönemi sonuna ait bilançoda yer alan (yapımı süren ve tamamlandığında ilgili maddi duran varlık hesabına aktarılacak olan, her türlü madde ve malzeme ile işçilik ve genel giderlerle ilgili harcamaların yapıldığı) yatırımlara ilişkin tutarların düzeltilmesi; söz konusu yatırımlara ait geçmiş her ay sonu itibarıyla kesinleşmiş harcama tutarlarının (reel olmayan finansman maliyeti var ise düşülmesi şartıyla) o ayın düzeltmeye esas tarih olarak dikkate alınması yoluyla bulunacak düzeltme katsayısı ile çarpılması ve bulunan bu tutarların toplanması suretiyle yapılacaktır.
(2) 2023 hesap dönemi sonu itibarıyla bilançoda yer almayan, ilgili aktif hesabına bilanço tarihinden önce aktarılmış bulunan ve yapılmakta olan yatırımlar hesabından gelmiş olan değerlerin düzeltmeye esas tarihi olarak, söz konusu değerlerin aktifleştirme tarihlerinin değil, yapılmakta olan yatırımlar hesabının kullanıldığı tarihlerin alınması gerekmektedir. Buna göre söz konusu değerlerin düzeltilmesi iki aşamada gerçekleştirilecektir. Öncelikle her bir aya ilişkin yatırım harcaması, harcamanın gerçekleştiği ay sonu itibarıyla aktifleştirme tarihine kadar, sonra da aktifleştirilen bedel kül halinde aktifleştirme tarihinden 2023 hesap dönemi sonuna kadar düzeltilecektir.” denilmektedir.
Bu madde kapsamında yatırımcılar, yapılmakta olan yatırımlar hesabının enflasyon düzeltmesine tabi tutulması sonucunda oluşan ve enflasyon düzeltmesi karı olarak dikkate alınması gereken düzeltme farklarını, söz konusu yatırımları henüz işletmeye almamalarına rağmen dönem kazancına dahil ederek, henüz tamamlanmamış yatırımları üzerinden geçici vergi ve yıl sonunda kurumlar vergisi ödemek zorunda kalıyordu.
Bu durum özellikle yatırımcıları ve şirket sahiplerini zor durumda bırakıyor ve tepkilere neden oluyordu.
7529 sayılı “Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun İle Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun” 30.10.2024 tarihinde yayımlandı.
Bu Kanunun 11. Maddesinde yapılan düzenleme ile “yatırımlar” hesabında takip edilen tutarların enflasyon düzeltmesine tabi tutulması sonucunda oluşan düzeltme farkları bilançonun pasifinde özel bir fon hesabında gösterileceği ve dönem kazancının tespitinde dikkate alınmayacağı,
Yapılan düzenleme ile parasal olmayan kıymet olarak enflasyon düzeltmesine tabi tutulan “yatırımlar” hesabının düzeltme sonrası oluşan farklarının dönem kârı olarak dikkate alınmayacağı yönünde düzenlemeye gidildi.
Yapılan düzenleme şunu ifade ediyordu;
Yapılmakta Olan Yatırımları bulunan mükellefler, enflasyon muhasebesinin uygulandığı dönemde, parasal olmayan kıymet olan yapılmakta olan yatırımlar hesabını enflasyon muhasebesine tabi tutacak ancak, düzeltme sonrası oluşan ve enflasyon düzeltmesi karı olarak dikkate alınması gereken düzeltme farklarını dönem kazancıyla ilişkilendirmeden özel bir fon hesabında izleneceğini belirtelim.
Peki bu Fon hesabı nasıl kapatılacak?
Özel fon hesabına alınan tutar, yatırımın tamamlanarak ilgili sabit kıymetin aktifleştirildiği dönem ile bu dönemi takip eden dört hesap dönemi içerisinde eşit taksitler halinde dönem kazancının tespitinde dikkate alınacak.
Bununla birlikte, özel fon hesabında izlenen tutarlar, dönem kazancının tespitinde dikkate alınıncaya kadar her yıl bir önceki yıla ilişkin olarak yeniden değerleme oranında artırılacak.
Yatırım döneminde veya sabit kıymetin aktifleştirilmesinden sonra işin bırakılması veya özel fon hesabında izlenen söz konusu tutarların başka bir hesaba nakledilmesi ya da işletmeden çekilmesi halinde dönem kazancında dikkate alınmayan tutar işin bırakıldığı veya özel fon hesabının kanuna aykırı şekilde kullanıldığı dönemin kurum kazancının tespitinde dikkate alınacağını belirtelim.
Yapılan bu düzenlemeyi çok olumlu bulduğumu öncelikle bahsedeyim.
Yeni düzenleme ile; enflasyon muhasebesinin yatırımlar üzerinde oluşturduğu vergisel etki yatırım dönemi süresince ertelenmek suretiyle yatırımların enflasyon muhasebesinden olumsuz olarak etkilenmemesi sağlanacak.
Bu durumda, şirketleri ve şirket sahiplerini işletme döneminden itibaren kâr zarar hesapları ile ilişkilendirilmesi öngörülerek, yapılmakta olan yatırımların desteklenmesi amaçlandığını hatırlatalım.
Enflasyon Muhasebesinin finansal tablolara uygulanmasıyla, yapılmakta olan yatırımlar hesabının düzeltilmesi sonucunda oluşan kar, düzeltmenin yapıldığı yılda değil, yatırımın aktifleştirildiği yıl dahil beş yılda gelir yazılması sağlanmış olacak.
Bu da şirketler için oluşan kar için ödenmesi gereken verginin ertelenmesi mahiyetinde olduğunu ayrıca ilave edelim…