Yunanistan’ın yakın tarihine damga vurmuş önemli bir siyasi figür olan eski başbakan Kostas Simitis, 5 Ocak 2025’te 88 yaşında hayata veda etti. Modern Yunanistan’ın Avrupa Birliği ile entegrasyon sürecinde büyük bir rol oynayan Simitis, aynı zamanda görev süresi boyunca aldığı tartışmalı kararlarla da dikkat çeken bir isimdi. Ölümünün ardından Yunanistan’da dört günlük ulusal yas ilan edildi ve halk, onun siyaset sahnesine bıraktığı izleri bir kez daha hatırlamaya başladı. İşte, Kostas Simitis’in hayatı, kariyeri ve mirası hakkında merak edilen tüm detaylar…
Kostas Simitis’in Hayatı ve Gençlik Yılları
Kostas Simitis, 23 Haziran 1936’da Yunanistan’ın Pire kentinde dünyaya geldi. Çocukluk yılları, İkinci Dünya Savaşı ve Yunanistan İç Savaşı’nın getirdiği zorluklar içinde geçti. Ülkenin bu kaotik dönemlerinde Simitis, savaşın ve işgalin toplum üzerinde bıraktığı tahribatı yakından gözlemledi.
Eğitim hayatına hukuk ve ekonomi alanlarında devam eden Simitis, yükseköğrenimini Almanya ve İngiltere’de tamamladı. Hukuk ve ekonomi alanındaki birikimi, akademik kariyerinde ona önemli kapılar açtı. 1971’de Konstanz Üniversitesi’nde doçent, 1971-1975 yılları arasında ise Giessen Üniversitesi’nde profesör olarak görev yaptı. 1977’de ise Atina Panteion Üniversitesi’nde Ticaret Hukuku profesörü oldu.
Gençlik yıllarında akademik kariyeriyle öne çıkan Simitis, bir yandan da siyasi mücadelelerin içinde yer aldı. 1967-1974 yılları arasındaki askeri cunta döneminde aktif bir direniş hareketi yürüttü ve Yunanistan’ın özgürlüğü için çalışan “Panhelenik Kurtuluş Hareketi”ne (PAK) katıldı.
Kostas Simitis’in Siyasi Hayata Girişi
Kostas Simitis’in siyasetle tanışması, 1965 yılında sosyal demokrat çizgideki “Aleksandros Papanaastasiou” hareketiyle başladı. 1974’te Yunanistan’daki askeri cunta rejiminin sona ermesinin ardından Simitis, ülkenin tanınmış siyasetçilerinden Andreas Papandreou ile birlikte Panhelenik Sosyalist Hareket’i (PASOK) kurdu. PASOK, Yunanistan’ın en etkili siyasi partilerinden biri haline gelirken, Simitis de partinin modernist kanadında önemli bir yer edindi.
Simitis, PASOK’un 1981’de iktidara gelmesinden sonra farklı bakanlık görevlerinde bulundu. Ancak parti lideri Papandreou ile sık sık fikir ayrılıklarına düştü. Özellikle Avrupa Birliği’ne katılım gibi batı yanlısı politikaları desteklemesi, partinin daha ulusalcı kanadıyla arasındaki tansiyonu artırdı. Simitis, 1987’de ekonomi bakanlığı görevinden istifa etti ve 1995’te parti liderliğine adaylığını ima ederek sanayi bakanlığından da ayrıldı.
Başbakanlık Dönemi
18 Ocak 1996’da, Andreas Papandreou’nun sağlık sorunları nedeniyle görevini bırakmasının ardından, PASOK Meclis Grubu’nun oylarıyla Yunanistan başbakanı seçildi. Aynı yıl, PASOK’un 4. Kongresi’nde parti başkanlığına da seçilen Simitis, böylece hem başbakanlık hem de parti liderliği görevlerini üstlendi.
Başbakanlığı döneminde Simitis, “modernleşme” ve “Avrupa ile bütünleşme” söylemleriyle Yunanistan’ı ekonomik ve siyasi olarak dönüştürmeyi hedefledi. 1996’dan 2004’e kadar süren başbakanlık görevi boyunca Yunanistan ekonomisinde köklü reformlara imza attı ve ülkenin Avrupa Birliği ile entegrasyonunu hızlandırdı. Ancak, başbakanlık dönemi aynı zamanda İmia/Kardak Krizi, Abdullah Öcalan olayı ve borsa skandalı gibi tartışmalı olaylarla da anıldı.
İmia/Kardak Krizi ve Türkiye ile Gerginlikler
Kostas Simitis’in başbakanlık dönemindeki ilk büyük sınavı, 1996’da yaşanan İmia/Kardak krizi oldu. Yunanistan ile Türkiye, Ege Denizi’ndeki bu küçük kayalıklar nedeniyle savaşın eşiğine geldi. Kriz, ABD’nin araya girmesiyle çözüldü ancak Simitis’in bu süreçte izlediği politika, Yunanistan’da özellikle PASOK’un ulusalcı kanadı tarafından eleştirildi.
Benzer şekilde, Abdullah Öcalan’ın Kenya’da yakalanması sürecinde Atina’nın oynadığı rol, Simitis hükümetini zor durumda bıraktı. Ancak Türkiye ile yaşanan bu gerginliklere rağmen, 1999’da Yunanistan, Marmara Depremi sonrasında Türkiye’ye ilk yardım elini uzatan ülkelerden biri oldu. Bu adım, Yunanistan ile Türkiye arasındaki diplomatik ilişkilerin yumuşamasında önemli bir rol oynadı.
Ekonomik Reformlar ve Avrupa Birliği Entegrasyonu
Simitis’in başbakanlık dönemindeki en önemli başarılarından biri, Yunanistan’ın Avrupa Birliği ile ekonomik ve siyasi entegrasyon sürecini hızlandırmasıydı. 2001 yılında ülkenin Ekonomik ve Parasal Birliğe (EMU) katılımını sağlayan Simitis, 2002 yılında da euro para birimine geçiş sürecini yönetti.
Bu dönemde Yunanistan, altyapı projelerine büyük yatırımlar yaptı. Atina Metrosu, Elefterios Venizelos Uluslararası Havaalanı, Egnatia Otoyolu ve Rio-Antirio Köprüsü gibi projeler hayata geçirildi. Ayrıca, 2004 Atina Olimpiyatları’nın organizasyonu da Simitis hükümetinin önemli başarıları arasında yer aldı.
Ancak ekonomik reformlar ve altyapı yatırımları, Yunanistan’a büyük bir mali yük getirdi. Bu projelerin finansmanı için alınan borçlar, 2008-2009 yıllarında ülkenin yaşadığı ekonomik krizin temellerini oluşturdu.
Kıbrıs’ın Avrupa Birliği’ne Katılımı
Simitis’in dış politikadaki en büyük başarılarından biri, Kıbrıs Cumhuriyeti’nin 2004 yılında Avrupa Birliği’ne tam üye olarak kabul edilmesi oldu. Bu süreç, Yunanistan’ın Doğu Akdeniz’deki etkisini artırdı ancak Türkiye ile olan ilişkileri daha da karmaşık hale getirdi.
Tartışmalı Olaylar ve Borsa Skandalı
Simitis’in başbakanlık dönemi, başarıların yanı sıra tartışmalı olaylarla da anıldı. 1999 yılında yaşanan borsa skandalı, binlerce Yunan vatandaşının birikimlerini kaybetmesine neden oldu ve hükümete olan güveni sarstı. Ayrıca, PASOK hükümetinin ismi birçok yolsuzluk dosyasıyla anılmaya başladı. Bu olaylar, Simitis’in siyasi mirasına gölge düşürdü.
Ölümü ve Ardından Gelen Tepkiler
Kostas Simitis, 5 Ocak 2025’te 88 yaşında hayatını kaybetti. Agioi Theodoroi’deki kır evinde baygın halde bulunan Simitis, tüm müdahalelere rağmen kurtarılamadı. Ölümünün ardından Yunanistan hükümeti, dört günlük ulusal yas ilan etti.
Eski başbakanın cenaze töreni, Yunanistan’a yaptığı katkıların takdiri olarak tam devlet onuruyla gerçekleştirilecek. Yunanistan ve Avrupa’dan birçok lider, Simitis’in vizyoner liderliğini ve Avrupa’ya olan katkılarını takdir eden mesajlar paylaştı.
