Medya, siyaset ve iş dünyası bu haberle çalkalandı. Sonucunu birlikte göreceğiz.

Bu konuyu bir kenara bırakıp, haftaiçi bu gazetede meslektaşım ve arkadaşım olan Vahap Munyar'ın köşesindeki bir yazı çok dikkatimi çekti. Bu yazıda, TAİK kısa adlı Türk Amerikan İş Konseyi'nin yöneticisi emekli diplomat (Moskova -Vaşington eski büyükelçisi) Namık Tan bir sohbette ABD Başkanı Donald Trump'ın, Türkiye ile ilişkilerin kötü gitmesini istemediğini belirterek "THY'nin Boeing'ten 7 milyar dolar değerinde uçak alımı için anlaşma imzalaması, ABD ile ilişkilerimizin toparlanmasına olağan üstü katkı yapacak gibi görünüyor" diye konuşmuş.

Bu sözler bana, hafta içinde THY Basın Müşavirliği tarafından davet edildiğim Akabe (Ürdün) yeni hat açılışı töreni vesilesiyle tanıştığım Türkiye'nin Amman Büyükelçisi Murat Karagöz ile yaptığımız sohbeti hatırlattı. Bilindiği gibi, bir süre önce Ürdün tarafı Türkiye ile imzalanan İkili Ticaret Antlaşması'nı sonlandırmaya yönelik bir karar almıştı. Bunu, yapılan karşılıklı ticaretin eşit koşullarda olmadığı ve adil bir rekabet ortamının oluşamadığı gerekçesiyle yapmak zorunda olduklarını söyleyerek, bağları koparmak niyetinde olduklarını belli ediyorlardı. Büyükelçi Karagöz, bu durumu doğrulayarak bizim Ürdün'e yaptığımız ihracat ile onların bize olan satışını karşılaştırdığımızda ortaya böyle eşit olmayan bir tablonun çıktığını çok açık olarak dile getiriyordu.

Bu eşitsiz durum, turizm ve havayolu taşımacılığında da aynen görülüyordu. Türkiye'den Ürdün'e giden yolcu sayısı ile, Ürdün'den Türkiye'ye gelmekte olan turist sayısında ters orantılı görünüm var. Haliyle, bu durumun eşit değilse bile, eşite yakın rakamlara ulaşabilmesi için bizim de gayret sarfetmemiz gerekir diye düşünüyorum. Daha önce, Amman'dan başka Akabe'ye de uçan THY, ekonomik olmaması nedeniyle, bu seferleri 17 ay önce durdurmuştu. Yapılan araştırmada yeterli yolcu potansiyelinin oluştuğunun görülmesiyle 19 Mart 2018'den itibaren İstanbul'dan Akabe'ye haftada üç gün karşılıklı sefer yapma kararı alarak, ilk uçuşunu gerçekleştirdi. Namık Tan'ın da dediği gibi, dış politika "Çıkar ilişkilerini" yönetmeyi gerektiren ve duygusallığa yer vermeyen bir ilişki biçimidir. Göreve geldiğinin ertesi günü Akabe uçuşlarının durdurulmasının, kendisi için çok talihsiz bir durum olduğunu belirten büyükelçi; şimdi seferlerin başlamasıyla bozulmaya yüz tutan ilişkileri onarmaya yönelik bir adım olduğunu sevinçle dile getiriyordu. Atatürk Havalimanı'nda kalkan THY'nın TC-JVZ tescilli Beştepe adlı Boeing 737-800 tipi uçağıyla yapılan TK 818 sayılı uçuşta bizimle birlikte, Haşimi Ürdün Krallığı'nın Ankara Büyükelçisi İsmail Refai de vardı. Akabe'deki Kral Hüseyin Havalimanı'na inen ve geleneksel su takı ile karşılanan uçağın yolcuları için yapılan karşılama törenine, Akabe Özel Serbest Bölgesi'nin bakan düzeyindeki Başkanı Nasser Shreydeh'in de katılması Ürdün tarafının seferlerin başlamasından ne kadar memnun olduklarını gösteriyordu.

9 milyonluk nüfusunun, 4,5 milyonunun (2 milyonluk Suriyeliler dahil) başkent Amman'da yaşadığı Ürdün'de etkin olma durumu Çerkes asıllılarda. Nufüsun yüzde 50-65'ini oluşturan Filistinliler, askeri ve bürokratik kademelerde görev alamıyor. Halkın yüzde 95'i Sünni İslam, geri kalanı ise Hıristiyanlardan oluşuyor.

Kral Hüseyin, ABD'den hasta yatağından 24 saatliğine kalkıp gelerek, kardeşi olan Prens Hasan'ın yerine oğlu Abdullah'ı veliaht olarak atadı. Halen görevde olan Kral Abdullah da oğlu 2. Hüseyin'i yerine veliaht olarak atamış. Ürdün'de resmi ve özel tüm işyerlerinde Kral Hüseyin, Kral Abdullah ve Prens Hüseyin'ın fotoğrafları birlikte asılıyor. Çok önemli gelir kaynağı olmayan ülke, dış yardımlarla geçinme yolunu seçmiş durumda. Buna rağmen Ürdün Dinarı değerli bir para. 1 Dinar 5,5 TL'ye eşit geliyor. 1 Dolar ise, 0.78 Dinar değerinde. Ülkede iş hayatı Filistinliler'in elindeyken, devlet kadrolarında Çerkes asıllılar çok daha etkin konumdalar.

Bizimle olan ilişkilerinde, Serbest Ticaret Antlaşması bizim aleyhimize işliyor diyen Ürdünlüler, Türkiye'den yatırım gelmediği konusunu her fırsatta dile getiriyor. 2014 yılında 1 milyar dolar olan ticaret hacmi 2015'te 850 milyon dolara düşmüş. Yine Ürdün'den Türkiye'ye 300 bine yakın ziyaretçi gelirken, Türkiye'den Ürdün'e sadece 10 bin kişi gidiyor. Türkiye ile vize muafiyeti antlaşması olan Ürdün'ün resmi havayolu Royal Jordanian, Türkiye'ye sürekli uçuş yapıyor. Yanı sıra Ürdünlü charter firmaları Trabzon, Antalya ve Bodrum'a seferler düzenliyor. THY'nin dışında Pegasus Ankara'dan Amman'a uçuş yapan tek özel firma. Onur Air de bu ülkeye uçmak için başvuru yapmış.

Ürdün'e giderken de, gelirken de Suriye hava sahasını kullanamadığımız için uçak İsrail hava sahasını geçip, Kıbrıs'ın Güney tarafından Türkiye hava sahasına girmek zorunda kalıyor. Bu durum hem zaman, hem de yakıt kaybına neden olmaktadır. Yine aynı şekilde, bu bölgedeki ülkelere yapılan uçuşlarda da bu durum yaşandığı için yakıt ve zaman kaybı katlanmaktadır.

Bu konuda, ne zaman nasıl bir çözümün olabileceğine elbette Türk Hükümeti'nin karar vereceğini de belirtmek gerekiyor.

Ürdün, tarihi ve doğal varlıklarıyla tam bir doğal plato. Petra Harabeleri ve Vadi Rum'da bu güne kadar onlarca film çekilmesi, bu yerlerin tanınmasına neden olduğu için, dünyanın her yerinden fazla turist çekmektedir. Bu turistlerin bir çoğu aktarmalı uçuşlarda tercih ettikleri THY tarafından transit yolcu olarak Amman ve Akabe'ye taşınmaktadır. Bu da THY'nin bölgede en önemli taşıyıcı olmasınına neden olmakta, yolcu sayısı artmaktadır.

Türk sivil havacılığının en büyük markası olan THY, dünyada da ilk 10'a giren dev bir kuruluş olarak göğsümüzü kabartıyor.

Gittiği yerlere ekonomi götüren, ülkemiz ekonomisine katkıda bulunan THY'nin bu misyonu sürdürmesi daha da büyüyerek gelişmesine neden olacak atılımlardır.

İyi uçuşlar Türkiyem..