Rusya,  Güney Kafkasya jeopolitiğinde Ermenistan’la temasını Laçin Koridoru üzerinden "Barış Gücü" adı altında kontrol altında tutacağı tartışmaları devam ediyor. Yapılan anlaşmada hiçbir şekilde ne özerklik ne de bağımsızlık çerçevesinde değerlendirilemeyecek bir çerçeveyle yer bulan ve hukuken hala meşru olarak  Azerbaycan’a ait Dağlık Karabağ’ı kendisine bağlı bir bölge haline getiriyor mu sorusu akıllarda yer etmeye başladı.

Dağlık Karabağ’ın Azerbaycan ile olan sınır hatlarına ile  Laçin Koridoruna yerleşecek Rus askerleri ‘barış gücü ’ adı altında bölgeyi kuşatacak ve güvenliğini sadece Ruslar sağlayacak. Böylece Dağlık Karabağ’ın  ‘donmuş sorunlu bölgesi’ olma durumu sürecek. Rusya Güney Kafkasya’nın merkezinde anlaşmalarla asker bulundurma  hakkı olan ülke sayısını ikiye çıkardı Ermenistan’dan ile  Azerbaycan toprağı olan Dağlık Karabağ. Dağlık Karabağ’da yerleşik nüfus anlaşma uygulanırsa BM gözetiminde geri dönüşlerle Azerbaycan Türkleri ile  Ermeniler den oluşacak. Rusya Federasyonu, yaşanacak olan alan gerçekleri üzerinden  Dağlık Karabağ’da Ermeni ve Türkler arasında sorunlar yaşanabilir  bahanesiyle bölgede 5 yıl sonrası  hiç çıkmama durumuna gelebilir. Gelinen nokta da Dağlık Karabağ, Rusya için Türkiye, Azerbaycan, Ermenistan’a hatta İran’a karşı bir koz durumunda.

Diğer yandan  Nahcivan-Azerbaycan bağlantısının Zengezur üzerinden  Ermenistan’dan geçecek yolun  güvenliğinin Rusya tarafından sağlanacak olması, iki Türk devletini birbirine bağlayan kara yolunun kontrolünün Rusya’da olması demek.

Zengezur üzerinden  açılacak bu kara yolu bağlantısı aynı zamanda Türkiye üzerinden Avrupa ile Hazar’ı da bağlayacak olması kısmi olarak AB-Hazar bağlantısının kontrolünü de Rusya’nın elinde tutması demek. Rusya,  bölgede geçişleri kontrol eden pozisyona gelecek. Türk  koridorunu anahtarı  Rusya’da olacak olması  orta ve uzun vadede bağımlılık ortaya çıkaracak. Rusya, Karabağ’daki  Azerbaycan’a 7 reyonu geri verdirmenin yanı sıra Şuşa hariç Dağlık Karabağ’da Ermeni varlığını devam ettirirken bunu durumu askeri gücüyle garanti altına alıyor. Moskova Şuşa’nın kurtarılmasının ardından Ermenistan’ı da daha fazla mahvolmaktan kurtarırken ve Dağlık Karabağ’ın tamamen Azerbaycan eline geçmesini engellerken bölgede yerleşik bir Ermeni nüfusun kalmasını sağlayacak adımı atmaktan çekinmedi.

Türkiye’nin bölgede  Karanbağ dışında yeri henüz belli olmayan  Azerbaycan topraklarında Rusya ile birlikte asker bulundurması elbette bir kazanım. Olması gereken ise Türk askerinin de Rus askerleriyle birlikte Laçin çevresinde işlevsel olarak yer almasıdır. Daha önemlisi Türk askerinin de Nahçıvan’dan açılacak koridorda Rus askerleriyle birlikte konuşlanması gerekir. İlerleyen günlerde Erivan’da olası gelmesi beklenen Rus yanlısı iktidar ile, Ermenistan’daki Batı yanlısı hükümetin ve anlayışın şimdilik kaydıyla sonu gelmesi bekleniyor. Moskova, sorunsalı Ankara-Bakü-Erivan hattında tutarak diğer tarafların etkisini sonlandırdı.

TÜRKİYE NE YAPMALI?

Türkiye devam eden Rusya ile müzakereler de Dağlık Karabağ içinde Barış Gücü olarak aktif rol almalıdır. Denetleyen ve gözetleyen bir askeri misyonun ötesinde ‘’belirleyen-etkin’’ güç olarak saha da olmalıdır. Bunun yanında Azerbaycan ile anlaşarak mutlaka "Turkuaz ortak istikrar gücü" belirlenecek bölgelere kurulmalıdır. Azerbaycan ordusu güçlenecek modern adımlar hızlandırılmalı Bakü askeri olarak Rusya’ya bağımlılıktan kurtulmalıdır. Dağlık Karabağ başta olmak üzere Karabağ’a geniş Türk nüfusun geri dönüşü için Ankara, Bakü’ye destek vermelidir... Türkiye ile Azerbaycan arasındaki kadim kardeşlik iki devletli tek millet şiarını aşarak tek devlet halinde hareket etme yeteneğini ortaya çıktı. Bakü bununla “sahada ve masada” her zamankinden daha güçlü hale geldi. Bu elde edilen pozisyon genişleterek Türk Konseyi yüksek aktiflik durumuna geçirilmelidir.