Yakıt deyince aklımıza ilk kömür gelir sanırım ama ben bugün aklım yettiğince dünya linyit rezervlerimizden bahsedeceğim.

Dünya enerji arzı (Enerji Bakanlığından aldığım bilgiye göre) 1973 ve 2013 yılları arasındaki 40 yılda iki kattan fazla artarak 2013 yılı itibariyle 13 bin 541mtep (milyon ton eşdeğer petrol) düzeyine ulaşmış. Artış oranı ise bir önceki yıla göre %1,3 düzeyindedir.

Enerji arzı yeni yüzyılın ilk 12 yılında %35 oranında büyürken, artışın yaklaşık dörtte üçü Asya kıtasından kaynaklanmıştır. Asya kıtası ve Ortadoğu yangınların sebebinin ne olduğunu tahmin edebilirsiniz.

Son 12 yılda, enerji arzı Çin’de %159 ve Hindistan’da ise %76 oranında büyümüş, buna karşılık Avrupa Birliği’nde %4 ve ABD’de ise %2,9 oranında azalmıştır

Dolayısıyla, fosil kaynak payının %80’den %81’e yükseldiği ve son 13 yıllık dönemin net kazananı kömür olduğu görülmektedir. 

Son yıllardaki tüketim artış hızıyla, kömürün, birkaç yıl içerisinde petrolün tahtını ele geçirmesi kaçınılmaz ise, Uluslararası Enerji Ajansı’nın; yenilenebilir ya da alternatif yakıtların kullanımlarının artacağı ve enerji verimliliğine ya da karbon emisyonlarının azaltılmasına yönelik çabaların çok değiştirmeyeceğini varsayalım.

Ki öyle de olacaktır.

Dünya Enerji Konseyi’nin araştırmalarına göre; 2011 yılı sonu itibariyle dünya kanıtlanmış  işletilebilir kömür rezervi toplam 892 milyar ton büyüklüğündedir. Söz konusu rezervin; 403 milyar tonu antrasit ve bitümlü kömür, 287 milyar tonu alt bitümlü kömür ve 201 milyar tonu ise linyit kategorisindedir. Dünya Enerji Konseyi tarafından 80 civarında ülkede bulunduğu raporlanan dünya kömür rezervlerinin en büyük kısmı (237,3 milyar ton) ABD’de yer almaktadır. ABD’yi 157 milyar ton ile Rusya Federasyonu ve 114,5 milyar ton ile Çin izlemektedir. Diğer kömür zengini ülkeler arasında; Avustralya (76,4 milyar ton), Hindistan (60,6 milyar ton), Almanya (40,5 milyar ton), Ukrayna (33,9 milyar ton), Kazakistan (33,6 milyar ton) ve Güney Afrika Cumhuriyeti (30,2 milyar ton) bulunmaktadır. Dolayısıyla, dünya kömür rezervlerinin %90’a yakını bu 9 ülkenin elindedir.

Dünya linyit üretimi 2014 yılında bir önceki yıla göre %2,9 oranında azalarak 2014 yılında 810 milyon ton olmuştur. 2013 ve 2014 yıllarında ise hemen her ülkede linyit üretimleri gerilemiştir. Son 2 yıldaki gerileme oranları; Romanya’da %30,5, Yunanistan’da %23,7, Sırp Cumhuriyeti’nde %21,7, Avustralya’da %15, Çek Cumhuriyeti’nde %12,3, Rusya’da %10, Türkiye’de %9,7 ve Almanya’da %3,9 düzeyindedir.

Dünya linyit üretimindeki gerilemenin önümüzdeki yıllarda da hızlanarak devam etmesi son derece muhtemeldir. 2014 yılı dünya linyit üretiminde en büyük pay Almanya’nın olmuştur. Bu yılda Almanya’nın linyit üretimi 178 milyon ton (%22) düzeyindedir. Almanya’yı 72 milyon ton ile ABD, 69,6 milyon ton ile Rusya Federasyonu, 70 milyon ton ile Polonya,

62,6 milyon ton ile Türkiye, 60,7 milyon ton ile Avustralya ve 48 milyon ton ile Yunanistan izlemektedir. 2014 yılı Dünya linyit üretiminde ülkemiz beşinci büyük üretici konumundadır. Hindistan, Çek Cumhuriyeti ve Sırbistan da önemli linyit üreticileri arasındadır.

Ülkemizde ise durum TUİK tarafından aldığım bilgiler doğrultusunda; Türkiye'de en fazla üretim ve teslimat linyitte gerçekleşti. Katı yakıtların 2017 yılı Nisan ayı toplam satılabilir üretim miktarlarına bakıldığında; taşkömürünün. 112 bin 575 ton, linyitin 4 milyon 557 bin 156 ton ve taşkömürü kokunun 363 bin 196 ton, teslimat miktarlarına bakıldığında ise; taşkömürünün 2 milyon 111 bin 134 ton, linyitin 3 milyon 810 bin 93 ton ve taşkömürü kokunun 393 bin 756 ton olarak gerçekleştiği görüldü. Üretilen katı yakıtların teslimatları karşılama oranı (2) %5,3 ile en düşük taşkömüründe gerçekleşti. Bu oran taşkömürü kokunda %92,2 iken linyitte %119,6 olarak hesaplandı. Katı yakıtların teslimat yerlerine göre dağılımı incelendiğinde; taşkömürü teslimatının %47,4’ü termik santrallere, %27,6’sı kok tesislerine, %6,1’i demir-çelik haricindeki sanayiye yapılırken linyit teslimatının %86,5’i termik santrallere yapıldı. Taşkömürü kokunun ise %96,6’sı demir-çelik sanayine sevk edildi.