KABUL ETSEK DE ETMESEK DE DÜNYA HALİ BU!

Fehmi KETENCİ 27 Mar 2023

Fehmi KETENCİ
Tüm Yazıları
Bir gerçek var ki; öncellikle toplumumuzda yaşam biçimimizi dizayn edebilmek konusunda pek de fazla şanslara sahip olamamışızdır.

      Ne umduk ne bulduk, hep tesellilerimizde en çok kullandığımız avutucu sözcüklerdendir. En geçici etkili, ama, hiç de karamsarlık giderici teselli sözcüklerinden değildir. Söyleriz ama, geçici olduğunu biliyor olmamıza rağmen kısa süre bile önce teselli bulacağımıza inanırız. Yaşamımızda böylesine sırtımızı dayadığımız geçici tesellilerden pek çok zaman beklentilerimiz olmuştur.

      Bir gerçek var ki; öncellikle toplumumuzda yaşam biçimimizi dizayn edebilmek konusunda pek de fazla şanslara sahip olamamışızdır. Genelde günlerimizi planladığımızı sanarak yaşarız ama gelecek hafta veya sözde planladığımızı sandığımız diğer zaman dilimlerini geldiğinde planlamak öncelikli tercihlerimizdendir. Bazı dönemlerde bu planlamaları aylık yapılabilmiş ve o zamanların yarattığı alşıkanlıklar üzerine dizayn edilmiş yaşam düzenimizin bizi kısa süre sonra ansızın terk ettiğinin farkına vardığımızda yaşadığımız hayal kırıklıklarının tamiri hiç de kolay olamamıştır.

      Bizler toplum olarak, günü planlayarak yaşamaya, kısa, orta ve uzun vadeli planlar yapmaya pek alışkın olmadığımız veya alıştırılmadığımız için yaşamımızı dizayn edebilmek konusunda hiç de sağlıklı bir düşünce ile yaşam düzenimizi kuramıyoruz. Kısa vadeli ve günü yaşama konusundaki dayatmacı alışkanlığımız bizleri yaşamın hiçbir plan gerektirmeyen biçimini tercih alışkanlıklarında debelenip duruyoruz. İnsanlık için yaşamlarını var olan şartlara göre biçimlendirebilmek ve dizayn etmek çok özen gösterilmesi gereken bir yaşam mühendisliği işidir. Eğer bunu yapamıyor veya yapmak için çaba göstermiyorsanız “Kabul etsenizde etmesenizde, dünya hali bu” deyip kolay kabullenen olursanız, yaşamınızı dizayn edebilmek için gerçekçi bir plan yapamazsınız. Olanla yetinmeye mahkum edersiniz kendinizi.

      Olanla yetinerek yaşamınızı dizayn etmek bazen tercih etmek durumunda kalacağınız zorunlu seçeneklerden olabilir ama o durumda alternetif risk önlemlerini de aklınızda oluşturmaktan asla geri kalmamalısınız.

      “Kabul etsek de etmesek de, dünya hali bu” durumunun en çok geçerli olduğu Avrupa ükelerinde biri veya belki de en ön sıralarda yer alanlarından biriyiz dersek, fazla abartmamış veya haksızlık yapmamış oluruz. Kimse kusura bakmasın; görsel iletişim tasarımı, iletişim bilimi alanını ve kitle iletişim araçlarını ve kullanım alanlarını elli yıla yakın, fiilen yazılı görsel ve dijital olarak kullanan güzel sanatlar tasarımcısı biriyim. Yoğun takipçisi olduğum davranış bilimi uygulamacısı gazeteci olarak bu değerlendirmemin tamamen tarafında ve yanında olmaktan asla vazgeçmem. Yaşam biçimimi, var olan olanakları olabildiğince işime yarar şeklde kısa, orta ve uzun vadede kullanabilmeye özen gösteriyorum. Ama bazen de, kabul etsem de etmesem de “Dünya hali bu” söyleminin varlığını geçici olarak da kabullendiğim olmuştur. Ama hiçbir zaman, yoğun etkisine kalarak yaşamımı dizayn etme konusunda radikal değişikliklere gitmemişimdir. Her zaman dizayn ettiğim kısa, orta ve uzun vadeli yaşam planlarıma sadık kalmaya ve onları uygulamaya özen göstermişimdir.

      Evet, “Dünya hali bu”. Bu ülkede yaşayabilmek için biraz daha faklı özelliklerimiz olmalı. Bunu söylerken sadece ekonomimizin son zamanlarda yaşadığı zorlukların topluma yansımalarından söz etmiyorum. “Dertleri zevk edindim bende neşe ne arar” efsane sözcüğünün kanatlarına takılarak yol almaya alıştık. Derdimiz sace ekonomik zorlukların üzerimie örttüğü sıkıntılar değil bizi böylesine daraltanlar. Son birkaç yıldır yaşanan ekonomik daralmanın önemli etkenlerinden olan; Covid-19 salgınının toplumumuza yaşattığı sıkıntılar daha da ötesi ağır travma, ekonomimiz üzerine yansıttığı olumsuzluklar, küresel dalgalanmaların etkisiyle iyice etkili olan dövizdeki hızlı yükselişlerin piyasada yarattığı baskı, doğal olarak uygulanan zamlara bağlantılı olarak hızla artan temel tüketim maddelerindeki kontrol dışı bir değişim ivmesi gösteren fiyat artışları beraberinde iyice zorlayan enflasyon, seçim yılı olmasının yanı sıra Cumhuriyetimiz’in Yüzüncü yılına kutlamaya hazırlandığımız 2023’ün ilk aylarında kendini iyice hissettirmeye başlayan zamlar, ne durumda olduğu konusunda tam olarak bilgimiz olmayan enflasyon.

      Yetmiyormuş gibi, 6 Şubat’ta 11 ilimizde yaşadığımız elli binden fazla can kaybı ve çok fazla sayıda yaralı ve enkaz haline gelmiş hasarlı binayı geride bırakan büyük depremlerin yaşattığı üzüntü, acılar hayatımızı yaşanası olması açısından oldukça zorladı ve zorlamaya devam ediyor..

      Bu ortamda kısa, orta ve uzun vadeli yaşam dizaynını yapabilmek hiç de kolay değil. Bu yaşananlardan sonra, yaşam mühendisliğini uygulayabilmek, yaşamı dizayn etmek zor ötesi çok zor.

      İçimden karşı çıksam da, kabul etmesem de, yaşamımızın dünya hali bu!