Şimdi, evinizde kaç kutu ilaç bulunduğunu saymanızı istesem, çoğu hanede miadı dolmuş, eczaneden alındıktan sonra kutusu dahi açılmamış pek çok ilaç bulunacağından eminim. Neden mi? Sağlık Bakanlığı verilerine göre Türkiye’de kişi başına 26 kutu ilaç tüketiliyor. Yapılan onca uyarıya, akılcı ilaç kullanımıyla ilgili farkındalık çalışmalarına rağmen bilinçsiz ilaç tüketimi hala önemli bir sorun olarak güncelliğini koruyor. 

Ülkemizde en fazla tüketilen ilaç ise antibiyotikler. OECD Sağlık Raporu’na göre, binde 42,2’lik antibiyotik kullanımı oranıyla dünyada ne yazık ki şampiyonluğu kimseye bırakmıyoruz. Antibiyotiklerin basit hastalıklara karşı etkisiz kaldığı ülkeler arasında ise ilk üçte yer alıyoruz. Sağlık Bakanlığı Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu akılcı ilaç kullanımıyla ilgili topluma yönelik güzel bir web sitesi hazırlamış. Evinizdeki ilaçları düzenlemeden önce bu önerilere kulak vermeye ne dersiniz?

ANTİBİYOTİKLERİN ATEŞ DÜŞÜRÜCÜ ETKİSİ YOK!

. Antibiyotikler, bazı bakterilerin sebep olduğu enfeksiyonların tedavisinde kullanılan ilaçlardır. Virüslere bağlı enfeksiyonlarda, grip ve soğuk algınlığı gibi hastalıklarda antibiyotiklerin yeri yoktur. İyi bir bağışıklık sistemiyle bu tür hastalıklar önlenebilir, tedavi edilebilir.

. Antibiyotikler ateşi düşürmez, ağrıyı dindirmezler.

. Antibiyotik dozunun yetersiz veya aşırı olmasının yanı sıra doz aralıklarının uygunsuz olması da antibiyotik direncine yol açar. Aynı şekilde uygunsuz antibiyotik kullanımı da antibiyotiklere direnci arttırır. 

. Her antibiyotik, her hastalıkta kullanılmaz. Hekim önerisi ve eczacı danışmanlığı olmadan kullanılan antibiyotiklerin sonu ölümlere varabilecek ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir.

İLAÇLAR NASIL MUHAFAZA EDİLMELİ?

. İlaçlar, kullanım talimatında belirtilen şekilde saklanmalıdır. Uygun olmayan saklama koşullarında kimyasal yapılarında bozulma sonucu ilaçlar faydalarını kaybedebilir; hatta istenmeyen etkiler, zehirlenmeler ortaya çıkabilir. 

. Buzdolabında muhafaza edilmesi gereken ilaçlar kesinlikle buzlukta saklanmamalı ve dondurulmamalıdır. 

. Hamilelik ve emzirme döneminde, çocuklarda, yaşlılarda, kronik hastalıklarda, böbrek ve karaciğer yetmezliği olanlarda, ilaç alerjisi öyküsü bulunanlarda ilaç kullanımı konusunda daha dikkatli olunmalıdır.

. İlaçlar, hekimin veya eczacının önerisi dışında; çiğnenerek, kırılarak, bölünerek veya suda çözülerek kullanılmamalıdır. 

. İlaçlar çocukların göremeyeceği, ulaşamayacağı yerlerde, ışıktan ve nemden korunarak ve ambalajında saklanmalıdır.

. İlaç, hekiminiz tarafından önerilen süre boyunca kullanılmalıdır. İlaç tedavisi yarıda kesilmemeli, hekime danışmadan doz değişikliğine gidilmemelidir.

. Doz atlamamaya ve ilacı hekimin önerdiği şekilde almaya özen gösterilmelidir.

. İlaç dışı gıda takviyesi, bitkisel ürün gibi ürünlerin bilinçsiz kullanımından kaçınılmalıdır.

. Kesilmiş veya açılmış ambalajlar satın alınmamalı, son kullanma tarihi geçmiş olan ilaçlar kesinlikle kullanılmamalıdır.

. Ağrı kesici alınmadan önce içilen diğer ilaçlar ve bitkisel ürünler hakkında hekime bilgi verilmelidir. Bu ilaç ve ürünlerin, diğer ilaçlarla etkileşip yan etkilerinin ortaya çıkma riski artar. 

Aslında, her ilaç bir zehir! Faydaları kadar yol açabileceği yan etkiler de var. Bu yüzden akılcı ilaç kullanımı son derece önemli. Yani, hekim reçetesiyle ilaçları istenilen zamanda, istenilen doz ve sürede kullanmak etkin tedavi için şart. Aksi takdirde, antibiyotikler ve ağrı kesiciler başta olmak üzere ilaçların bilinçsizçe kullanımı sonucu alerjik reaksiyonlardan karaciğer ve böbrek fonksiyonlarının bozulmasına kadar pek çok ciddi yan etki görülebiliyor. Yukarıdaki önerilere ben de bir ekleme yapmak istiyorum:

Kendi içtiği ilacı öneren arkadaşlarınızın ve dostlarınızın tavsiyesine kulaklarınızı tıkayın! Komşunuzun önerdiğini değil, doktorunuzun reçete ettiği ilacı kullanın!