Yaygın olarak diş sıkma olarak bilinen bruksizm, ağız çevresindeki çiğneme kaslarının güçlü ve istemsiz kasılması ile, özellikle geceleri, çeneyi sıkma ve dişleri gıcırdatma durumudur. Bruksizm, diş ve çene problemleri gibi anatomik sorunlar nedeni ile olabileceği gibi, günümüzde daha çok yoğun ve stresli yaşama eşlik eden psikojenik nedenler ile ortaya çıkabilmektedir. Pek çok vakada, anksiyete, stres, öfke, hayal kırıklığı, gerginlik gibi olumsuz duygulardan kaynaklanabilmektedir. Aynı zamanda bruksizm; parkinson hastalığı, demans, epilepsi, gece terörü, uyku apnesi gibi uyku ile alakalı bozukluklar ve dikkat eksikliği ya da hiperaktivite bozukluğu gibi birtakım zihinsel bozukluklarla ilişkilendirilebilir.

Bunların haricinde, yaş da bruksizm için bir başka belirleyici etkendir. Diş gıcırdatma küçük yaştakilerde daha sık görülmektedir. Fakat bu vakalar genel olarak yetişkinlikte geçer.

Bruksizm Belirtileri Nelerdir?

Kişinin uyku esnasında yüksek sesle dişleri gıcırdatması,
Dişte hassasiyet, aşınan, çatlayan dişler,
Çene, boyun kaslarında ağrı,
Kulakta hissedilen ağrı,
Uyku bozukluğu,
Yanakların iç bölümünde çiğnemeye bağlı yaralar,
Yorgun ya da kasılan çene kasları ile bütünüyle açılıp kapanmayan kilitlenmiş bir çene.
Yukarıda yer alan belirtilerden herhangi bir tanesine sahip olan ya da çeneyle ilgili başka endişeleri olan kişiler mutlaka bir diş doktoruna danışmalıdır.

Bruksizm Nasıl Engellenebilir?

Atılacak çeşitli bireysel bakım adımları bruksizmi önleyebilir veya durumu tedavi etmeye yardımcı olabilir. Bunun için hasta önce stres azaltıcı adımlar atmalıdır.

Düzenli ve yeterli uyku almak için çaba göstermelidir, kazanılan iyi uyku alışkanlıkları bruksizmi azaltmaya yardımcı olabilir.

Hastalar düzenli diş kontrolüne gitmelidir. Diş muayeneleri, bruksizmi tanımlamanın en iyi yoludur. Diş hekimi, düzenli ziyaretler ve muayeneler sırasında ağızda ve çenede oluşan bruksizm belirtilerini görebilir.

Doktor hastayı bir terapiste veya danışmana yönlendirilebilir. Stres veya anksiyete yönetimi diş sıkmasını hafifletmede bireye yardımcı olabilir. Bruksizm; fonksiyonel olarak eksik dişlerin tamamlanması, yanlış veya bozuk kapanışların düzenlenmesi, gece plakları ile, farmakolojik tamamlayıcı yöntemlerle, ya da botoks ile tedavi edilebilir.

Diş sıkmanın yol açtığı problemler;

Dişlerde, eklemlerde, dokularda gerilmeler ve ağrıya neden olur.
Diş aşınmalarına yol açabilir.
Diş minesinde çatlaklar, dişlerde hassasiyet, mine kırıkları ve renklenme görülebilir.
Uzun vadede kemik erimesi ve diş eti çekilmesi ile karşılaşılabilir.
Diş sıkmayı sürdürenlerin çoğu geniş dolgulara ihtiyaç duyabilir.
Baş ağrısına neden olabilir.
Diş sıkma ve diş gıcırdatma yüz kaslarında ve çiğneme kaslarında büyümeye neden olur. Bu da uzun dönemde kare çene görünümüne neden olabilir. 

Başlangıç şikayetleri sabah kalkıldığında baş ağrısı, yüz ağrısı ve çene ağrısı gibi ağrı şikayetleridir. Zamanla şikayetler ilerler ve yemek yemede zorluk, çene eklemi problemlerine bağlı olarak ağzı açıp kapamada zorluk tabloya eklenir.

Ağız açma-kapama sırasında çene ekleminden “klik” tarzı ses gelmesi eklem problemi başladığına işaret eder. İleri dönemde çenede kitlenme, dişlerde sallanma ve diş kırıkları, ağız açma sırasında çenenin etkilenen tarafa doğru kayması gibi belirtiler ortaya çıkar.

Diş Sıkma Tedavisi Nasıl Yapılır?

Bu hastalar uzman dişhekimi tarafından görülmelidir. Diş hekimleri ilk aşamada daima geri dönüşü olan konservatif tedavilere başvurmalıdır. Bu yöntemlerden biri dişlerin birbirine olan temasını kesmek için kullanılan şeffaf plaklardır. Aşırı diş sıkan bireylerde hekim kontrolünde antidepresan ilaçlar ya da kas gevşetici reçete edilebilir. İlaç tek başına bir tedavi yöntemi değildir mutlaka şeffaf plak ile beraber kullanılmalıdır. Apareyler ve plaklar ile istenen ölçüde düzelme sağlanamayan hastalarda cerrahi yaklaşım gerekliliği değerlendirilir.

Yanak alt kısmında bulunan çiğneme kasına (masseter kası) belirli noktalardan yapılan botoks enjeksiyonu, kastaki stresi ve aşırı çiğneme kuvvetini ortadan kaldırarak kasta rahatlama sağlayarak geceleri diş gıcırdatma, diş sıkma sorunu ortadan kalkmaktadır. Uygulama 10-15 dakika gibi kısa bir sürede yapılmaktadır.  Botox’un süresi ortalama 4-6 ay devam ettiğinden dolayı şikayeti devam eden hastalara tekrarlama dozları 6 ay sonra yapılabilmektedir.