"4'LÜ TAHIL ZİRVESİ" VE "IRAK'TA TAHIL YATIRIMI" ÜZERİNE TEZLER..

Yaşar İÇEN 23 Haz 2022

Yaşar İÇEN
"Tarıma hakettiği değer yerinde verilmeli… Bölge pamuk üretimiyle Türkiye'nin lokomotifi olma yolunda ilerliyor…

“Tarıma hakettiği değer yerinde verilmeli… Bölge pamuk üretimiyle Türkiye’nin lokomotifi olma yolunda ilerliyor…Sütte arz talep sorunu var ve bu sorunu yeni stok alanları ve süt tozu fabrikaları kurmak çözer... Bölgede kooperatifleşme köklü ve kontrollü bir şekilde oturmalı artık, zira kooperatifler üreticiye fayda sağlamak yerine ‘aile şirketlerine’ dönüşmüş durumda… Kalite ve verimi arttırarak modernizasyonu sağlayacak makine ve ekipman için acilen özel sektör yatırımları gerekiyor… Yem fabrikaları artmalı ve sorunları çözülmeli… Ve hepsiyle birlikte en önemli başlık gençlerimizi teknolojiyle tanıştırıp sevdiren ‘Teknofest’ gibi bir milat lazım bize… Evet tarımı, hayvancılığı, üretmeyi gençlerimizle tanıştırıp sevdirecek bir milat; adı ‘Tarımfest‘ olan…”

Diyarbakır’da düzenlenen “Gelecekte Diyarbakır’ın Tarımsal Persfektifi Çalıştayı” nın kapanış panelinde konunun uzmanları çok değerli bilgiler aktarmıştı… O panelden notlarımı diğer tarım-hayvancılık notlarımla sentezleyip size aktarmayı beklerken insanoğlunun açlığını ilgilendiren önemli bir haber düştü dünya kamuoyuna; '4 lü Tahıl Zirvesi’ İstanbul’da yapılacak…
Türkiye-Rusya-Ukrayna-BM katılımıyla düzenlenmesi planlanan zirvede ana başlık, Rusya-Ukrayna Savaşı ile alanda sıkışan yaklaşık 40 milyon ton buğdayın oluşturulacak koridorlar ile dünya pazarına çıkarılması… Büyük ihtimalle bu ana başlık üzerinden geleceğe yönelik bir gıda haritası oluşturulmaya çalışılacak çünkü ABD ve Avrupa merkezli oluşumlar, liderler, isimler her fırsatta bu savaşın kısa zamanda bitmeyeceği uzun yıllar devam edeceği yönünde mesajlar iletiyor…

Başından beri her iki ülke ile eşit mesafe duruşunu ve uzlaşıdan yana tavrını koruyan Türkiye, benim de katılmış olduğum Antalya’daki üçlü zirve ve İstanbul’da devam eden görüşmeler sonrasında şimdi de ‘tahıl koridoru ülke’ olarak anılıyor…
Bu hafta Rusya ile görüşmesi beklenen heyetin görüşmeden elde edileceği sonuçlar doğrultusunda önümüzdeki hafta İstanbul’a dair yeşil veya kırmızı ışık yakacak…
Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu yaptığı açıklamada ‘dünyaya gıda temini adına üzerimize düşen neyse yapmaya hazırız’ özetini yapsa da bu zirvenin olup olmayacağı henüz net değil… Çünkü; ortada halâ devam eden bir savaş ve Rusya-Ukrayna cephelerinde bloklaşan ülkeler var… Ayrıca Ukrayna kendi tahıl hattını bir nebze de olsa Avrupa’ya doğru çizmiş durumda, Rusya-ABD-Avrupa restleşmesi aba altından devam ediyor, Karadeniz’deki tahıl koridoru yol haritası nasıl yön bulacak henüz belli değil, tahıl koridorunun şartları herkesi mutlu edecek mi?
Özetle sorular, başlıklar ve sorunlar yelpazesi çok geniş kuzeyde… Minimum da olsa uzlaşı tabanında buluşulması herkesin temennisi olmalı çünkü; sınırları dahilindeki her şey ülkelerin kendi politikasıdır fakat “açlık herkesi ilgilendiren gerektiğinde de tüm sınırları ihlal edebilecek bir dünya gerçeğidir…”
“Kuzey komşularımız tahıl sorununu nasıl çözecek” diye fikir yürütelim dersek ilk aklıma gelen şu olur; Ukrayna’nın az da olsa kendi Avrupa hattından devam edeceğine, Rusya’nın da kendi gıda hattını tercih edeceğine inanıyorum derim… Yani İstanbul'da yapılması düşünülen “4 lü Tahıl Zirvesi”nden bir değil birkaç hat alternatifi çıkabilir…
Rusya, Türkiye üzerinden Irak-IKBY (Irak Kürt Bölgesel Yönetimi) merkezli tahıl işleme alanları yaratabilir mi sorusu uzun zamandır zihnimde çünkü bu alan Ortadoğu pazarı açısından bakir ve büyük bir potansiyele sahip bir alan… Bununla birlikte ABD ve Avrupa’nın Afganistan’da sergilediği “son yüzüstü bırakma” tavrından dolayı Irak genelinde ciddi bir hayal kırıklığıyla birlikte sırt dönme var ABD ve Avrupa’ya… Bu sırt dönme Irak Kürtleri ile Rusya arasında geçmişin vefasıyla zaten hep var olan sevginin tarımsal iş birliği anlamında da devam edebilir…

Ayrıca Türkiye bu alanda önemli terörle mücadele operasyonlarına imza atarken halkın yaratılacak istihdam alanları ile topraklarına dönmesi ve üretimde kalması sağlanmalı… Terör örgütünün gasp ettiği köylerin ve toprakların yeniden gerçek sahipleriyle buluşması gerekiyor… “Bu buluşmaya Türkiye-Rusya destekli un ve tahıl kökenli diğer ürünleri kapsayan fabrikaların kurulması da eklenebilir mi” sorusu etrafında merakla Rusya ziyareti sonrasında Türkiye heyetinden gelecek notlara odaklanmış bekliyoruz…