Son dönemlerde Instagram, Facebook ve TikTok gibi sosyal medya platformlarının kullanımının yaygınlaşmasıyla, bu ve benzeri platformlar üzerinden yapılan alışverişlerde de artış görülmeye başlandı. Ancak yapılan alışverişlerde dolandırılma riskiyle karşılaşmanın yanı sıra satın alınan ürünlerin iadesi konusunda da sorunlar yaşanıyor.
Sosyal medya hesabı üzerinden verilen siparişlerde birçok satıcı iade kabul etmezken, yalnızca farklı ürünle değiştirme seçeneğini dayatıyor. Ürün değişimlerinde kargo ücreti ise yasal olmayan şekilde vatandaşlara yansıtılıyor.
-"Kurumsal güvenilir firma hesapları üzerinden alışveriş yapmalısınız"
Konuya ilişkin açıklamalarda bulunan Tüketiciler Derneği (TÜDER) Genel Başkanı Levent Küçük, tüketicilerin sosyal medya hesapları üzerinden alışveriş yaparken dolandırılma riskini kabul etmiş olduğunu dile getirdi.
Alışveriş yaparken satıcının kayıtlı ve yasal bir işletme olup olmadığına öncelikle dikkat edilmesi gerektiğine vurgu yapan Küçük, "Karşınızda yasal bir satıcı yok ise maddi zararlarınızı da tazmin edemezsiniz. Ancak savcılığa suç duyurusunda bulunarak, adli yönden şikayetçi olabilirsiniz. Bu nedenle, kurumsal güvenilir firma hesapları üzerinden alışveriş yapmalısınız. Görsel reklamlar, düşük fiyatlı satışlar sizi asla yanıltmasın. Sosyal medya hesapları üzerinden alışveriş yaparken, bir kere değil, üç kere, beş kere, hatta on kere düşünmelisiniz." dedi.
Eğer muhatap olunan satıcı kayıtlı bir işletme veya bilinen, tanınan bir markanın sosyal medya hesabı ise uzaktan satışlarda 14 gün içerisinde cayma hakkının bulunduğunu bildiren Küçük, kayıtsız bir işletmeden yapılan alışverişlerde iade işleminin yapılamayacağı gibi ürün değişimi işleminde de caydırmak için kargo ücreti talebiyle karşılaşıldığını aktardı.
-"Fatura olmadan hakkınızı arayamazsınız"
Sosyal medyadaki ticaret odasına kaydı ya da vergi levhası olmayan işletmelerden yapılan alışverişlerde dolandırılma ya da ürün iadelerinde sorun yaşama gibi durumların sıkça görüldüğünü belirten Küçük, şunları söyledi:
"Böyle bir durumla karşılaşırsanız elinizde fatura olmadığı için tüketici hakem heyetine başvurup yasal haklarınızı da arayamıyorsunuz. Yani ödediğiniz ancak elinizde işte bir banka dekontu, bir EFT, bir havale belgesi oluyor. Orada da başkaları adına havale, EFT istiyorlar. Ancak Cumhuriyet Savcılığına gidip suç duyurusunda bulunabilirsiniz. Dolandırıcılık girişimi nedeniyle mağduriyetinizi öne sürebilirsiniz. Onun için biz tüketicilerimize diyoruz ki; sosyal medyadan alışveriş yaparken karşınızda bir yasal muhatap var mı yok mu buna dikkat edin. Kurumsal vergi kaydı olan firmalardan alışveriş yapın ve elinizde mutlaka faturanız olsun."
-"Tüketiciler, e-devlet üzerinden başvurabilir"
Levent Küçük, sosyal medya hesapları üzerinden kayıtlı işletmelerin de iade kabul etmemesi durumunda vatandaşların ne yapması gerektiğine ilişkin de tavsiyelerde bulundu.
Böyle bir durumla karşılaşılması durumunda vatandaşların faturayla beraber Tüketici Hakem Heyetine başvurması gerektiğini belirten Küçük, sözlerini şöyle tamamladı:
"Tüketici Hakem Heyetine başvurduğunuzda maksimum ilk sürecin 6 ay içinde sonuçlanması gerekiyor. Ama tüketici hakem heyetlerinin, iş yoğunluğuna göre bu bazen iki ay, bazen üç ay bazen dört ayı bulabiliyor. Tüketici Hakem Heyetlerine iki yöntemle başvurulabilir. Tüketici Hakem Heyeti ikametgahının bulunduğu Kaymakamlıklarda ve ildeki Tüketici Hakem Heyeti var.
Buralara gidip bizzat dilekçeyle başvurulabilir. İkincisi, e-tüketici portalı var e-Devlet'te. Tüketici Hakem Heyeti'ne bizzat gitmeden de e-Devlet üzerinden tüketiciler başvurabilir. 2023 yılı için 66 bin liraya kadar olan uyuşmazlıklarda Tüketici Hakem Heyetleri yetkili. Eğer maddi zararınız, uyuşmazlığınız, 66 bin lirayı aşıyor ise önce adliyeye arabuluculuk başvurusu yapmanız lazım. Eğer arabuluculuk çözüme kavuşturmazsa, uzlaşı sağlanmazsa, Tüketici Mahkemesi'ne gidiliyor."
