Faaliyete geçtiği günden bu yana iki milyon tonun üzerinde yüksek kalite paslanmaz çelik üreten Türkiye'nin ilk ve en büyük paslanmaz yassı çelik üretim tesisi Posco Assan TST'nin 10 yılı aşkın süredir sektör için attığı adımlar ve elde ettiği başarı, Uzakdoğu ülkelerinin haksız rekabetiyle tehlikeye düşmüş durumda.
Kocaeli Asım Kibar Organize Sanayi Bölgesi’nde bulunan Posco
Assan TST tesislerinde bir araya geldiğimiz Kibar Holding Üst Yöneticisi (CEO)
Haluk Kayabaşı, mevcut durumun devam etmesi halinde Türkiye'de paslanmaz yassı
çelik üretiminin biteceğini ve sektörün Asyalı üreticilerin insafına kalacağını
bir kez daha vurguladı.
Türkiye'de sanayi üretiminin desteklenmesi ve yerli üretimin
korunmasının, ekonomik gelişim ve süreklilik açısından kritik öneme sahip
olduğunun altını çizen Kayabaşı, 'Diğer tüm yerli üreticiler gibi Posco Assan
TST de bu bakış açısıyla adil rekabet koşullarının sağlanması ve yerli
üreticilerin korunması için Türkiye'nin bu yönde adımlar atmasını istiyor.'
İfadesini kullandı.
Kayabaşı, yerli üreticiyi koruyacak önlemlerin alınması
halinde sektörde yeni yatırımların önünün açılacağını, üretim maliyetlerinin
normalleşeceğini, bu sayede daha rekabetçi ve uygun fiyatların ortaya
çıkacağını vurguladı.
- 'Üç milyar dolarlık ithalatın önüne geçildi'
Sohbetimizin devamında bir yandan gezip bir yandan da bilgi
aldığımız Kayabaşı, 169 bin metrekare alana yayılan tesisin, yaklaşık 350
milyon dolarlık bir yatırımla (KDV hariç) kurulduğunun altını çizerek, şu
bilgileri paylaştı:
"Bugüne kadar iki milyon ton üzerinde yüksek kaliteli
paslanmaz çelik üretildi. Bu mamullerle 1,5 milyar dolarlık ihracat
gerçekleştirilirken, yapılan üretimle üç milyar dolarlık ithalatın önüne
geçilerek Türkiye ekonomisine katkı sağlandı. 500 kişinin çalıştığı tesisin
yıllık haddeleme kapasitesi 250 bin ton, tavlamada ise 300 bin ton. Üretiminin
yüzde 70'ini yurt içine veren şirketin satış alanları sırasıyla distribütörler
(yüzde 52), beyaz eşya (yüzde 22), mutfak eşyaları (yüzde 16) ve otomotiv (yüzde
10)."
Kayabaşı, Posco Assan TST tesisinde kullanılan teknoloji ve
ekipmanın, soğuk paslanmaz çelik alanında Avrupa’da sadece iki tesiste daha
bulunduğuna da vurgu yaparak, sahip oldukları BA parlak tavlama hattının,
kurulduğu dönemde Avrupa’da bu teknolojiye ve kapasiteye sahip ilk hattı olma
özelliğini taşıdığına da dikkati çekti:
"Bugün bin 500 mm genişliğinde BA yüzeyli ürünü
üretebilen sayılı üreticiden birisi olan Posco Assan TST, özellikle beyaz
eşyada dünyanın önde gelen markalarının önemli tedarikçileri arasında."
KUTU
TÜRKİYE'DEKİ PASLANMAZ ÇELİK SEKTÖRÜNDE SON DURUM
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre,
Türkiye'nin soğuk haddelenmiş paslanmaz yassı çelik ithalatı 2023'te 307 bin
219 ton olarak gerçekleşti. Aynı dönemde ihracat ise 89 bin 268 ton oldu. POSCO
ASSN TST’nin 2023’teki toplam satışı ise 128 bin 935 tonu buldu.
Türkiye'nin soğuk haddelenmiş paslanmaz çelik ithalatında
ilk sırada Uzakdoğu pazarı geliyor. Buradaki üç büyük üretici Çin, Endonezya ve
Tayvan. 2023 rakamlarına göre toplam 307 bin 219 olan çelik ithalatının 220 bin
tonu Uzakdoğu'dan 81 bin 369 tonu Avrupa Birliği ülkelerinden 5 bin 850 tonu
ise diğer ülkelerden gerçekleşti.
Türkiye'nin yıllık soğuk haddelenmiş paslanmaz yassı çelik
tüketimi son 10 yılda yaklaşık 350-400 bin ton civarında oldu. Posco Assan TST
2023'te yıllık 300 bin ton üretim kapasitesi ve yüzde 45'lik kapasite kullanım
oranıyla 134 bin 552 ton üretim gerçekleştirdi. Bunun 97 bin 667 tonu (yüzde
75) yurt içi satışlara, 32 bin 372 tonu ise ihracata gitti.
DÜNYADA VE TÜRKİYE'DE YEREL PAZARIN KORUMASI
Çin, Endonezya ve Tayvan gibi ülkeler, üretim kapasitelerini
kendi iç tüketimlerinin çok üzerinde tutarak, Türk pazarında dampingli
fiyatlarla rekabet ediyor. Avrupa Birliği (AB), hatta Asya ülkeleri bile bahsi
geçen üreticilere karşı yerel pazarlarını korumak için yüzde 52'lere varan
oranda anti-damping önlemi uygularken, Türkiye ithal paslanmaz çelikten sadece
yüzde 12’lik gümrük vergisi alıyor,
Bu koruma önlemi ithal edilen tüm ürünlere uygulanmıyor.
Halen toplam ithalatın yaklaşık yüzde 70'i sıfır gümrük vergisiyle Türkiye'ye
giriyor. Paslanmaz çelikte koruma önlemlerine karşı çıkan beyaz eşya ve
paslanmaz çelikten mutfak eşyası üreticileri bile yüzde 28,2 ile yüzde 31,4
arasında gümrük vergileriyle korunuyor.
PAZARIN KAPASİTESİ
Paslanmaz Çelik Derneği’nin (PASDER) 2017’de yayınladığı
“Türkiye Paslanmaz Çelik Sektörü / Mevcut Durum ve Gelecek Perspektifi”
raporuna göre Türkiye’de entegre paslanmaz çelik üretimine yönelik yatırım
yapılmasının önünde çeşitli engeller bulunuyor.
Rapora göre yoğun enerji gerektiren paslanmaz çelik
üretiminin Türkiye’de gerçekleştirilmesinin önündeki ilk engel yüksek enerji
maliyetleri. Yüksek maliyet nedeniyle yerli üretim ürünlerin düşük fiyatlı
Uzakdoğu ürünleriyle rekabeti çok zor.
Türkiye’de paslanmaz çelik üretiminin önündeki bir diğer
engel ise ana hammaddelerin tamamında görülen yetersiz arz. (Örneğin ana
hammaddelerden ferrokrom çok sınırlı üretilirken nikel üretimi ise
bulunmamakta)
Paslanmaz çelik üretiminde en önemli girdilerin başında
paslanmaz hurdası geliyor. Gelişmiş ülkelerde kişi başına düşen paslanmaz çelik
tüketimi yüksek ve hurda mevcut. Fakat bu ülkeler kısıtlı miktardaki paslanmaz
hurdasını ihraç etmiyor, kendi üretiminde kullanıyor. Ülkemizde kişi başına
tüketim halen düşük olduğundan iç pazardan yeterli ve düzenli şekilde paslanmaz
hurdası temin ederek üretime yönlendirmek henüz mümkün gözükmüyor.
Son olarak PASDER raporunda değinildiği gibi, paslanmaz
çelik üretiminin yatırım maliyeti de oldukça yüksek. İthal ikamesine yönelik ve
yurtdışı piyasalarda rekabet edebilecek bir entegre paslanmaz çelik tesisinin
üretim miktarının asgari 1 milyon ton/yıl kapasiteli olması gerekiyor. Böyle
bir tesisin yatırım tutarı ise (2017 tahminlerine göre) yaklaşık 8 milyar
dolar.
TÜRKİYE’DEKİ İHRACATÇILAR YÜZDE 20 EK VERGİ
Damping meselesine gelince; yerli sanayinin korunması
açısından son derece önemli bir konu.
Posco Assan TST’nin soğuk haddelenmiş paslanmaz yassı
çelikte Uzakdoğulu üreticilerin damping yapmasına ilişkin yaptığı soruşturma
başvurusu olumlu sonuçlandı. Ticaret Bakanlığı geçtiğimiz günlerde
değerlendirmesini tamamlayıp bu konuda soruşturma başlattı.
Öte yandan, Avrupa Parlamentosu tarafından 14 Ağustos 2023
tarihinde başlatılan ve yaklaşık sekiz ay süren soruşturmadan çıkan sonuç
kapsamında Türkiye’deki ihracatçılar yüzde 20 ek vergi uygulamasına tabi
tutuldu.
Posco Assan hariç, zira şirket tüm incelemelerde
standartları ve prosedürleri uygularken tam uyum sağladığını kanıtladı. Şu an
Türkiye’den Avrupa’ya paslanmaz çelik ihracatı yapan tek firma Posco Assan TST.
FİYAT ARTIŞI OLMADI
Anti-damping soruşturması açıldığı andan itibaren fiyatların
yüzde 10-20 arttığına yönelik iddiaların gerçeği yansıtmadığı ifade edildi: 304
kalite 2mm 2B baz fiyatı 2.400 USD/ton seviyesinde seyrediyor.
