GÜLAY YÜCEL
Alaşehir Belediyesi’nin Alaşehir’in düşman işgalinden kurtuluşunun 95. yılı nedeniyle 5 Eylül Alaşehir Kurtuluş Günü çerçevesinde düzenlediği Alaşehir Gençlik Merkezi’ndeki sergi görenlere duygusal anlar yaşatıyor. Sergide Kurtuluş Savaşı döneminden yadigar kalan eserler yer alıyor.
Bir halkın özgürlük için neler yapabileceğini ziyaretçilere duyumsatmak ve ulusal birlik düşüncesini pekiştirmeye katkı sağlamak amacıyla hazırlanan sergi; Yunan Ordusu’nun İzmir’i işgal ettiği 15 Mayıs 1919 tarihiyle başlayıp Batı Anadolu’yu kaygı ve karanlığa boğan tarihsel bir kesiti, hem bölge geneli hem de Alaşehir özelinde gün yüzüne çıkarıyor. Sergide, emperyalist güçlere ve onların taşeronluğunu yapan Yunan Ordusu’na karşı Türk halkının zafer ve bağımsızlıkla sonuçlanan savaşı ve adı cumhuriyet olan yeni bir yönetim biçimine evrilmesi çok yönlü olarak ele alınıyor. Ziyaretçiler bir yandan Alaşehir tarihinin pek çok yönünü tanıma fırsatı bulurken, öte yandan şehrin varoluş öyküsüne tanık oluyor. Serginin açılışına Manisa Büyükşehir Belediyesi Başkanı Cengiz Ergün, Alaşehir Kaymakamı Abdullah Uçgun ve Alaşehir Belediye Başkanı Dr. Gökhan Karaçoban katıldı.
Prof. Dr. Engin Berber ve Uzman Sanat Tarihçisi Ayşegül Güngören’in küratörlüğünde, koleksiyoner Cem Üsküp’ün ve Uluğhan Aslan ile Talat Sağıroğlu’nun desteğiyle, Kenan Demiroğlu’nun görsel tasarımlarıyla hazırlanan sergi, 5 Eylül-5 Ekim 2017 tarihlerinde izlenebilecek.
Kadın efe Ruhiye Hanım’a özel bir yer veriliyor
Sergi, Kurtuluş Savaşı’nın bilinmeyen kadın savaşçısı Alaşehirli efe Ruhiye Hanım, işgale saatler kala Alaşehir’e atanan Kaymakam Bezmi Nusret (Kaygusuz) ile Alaşehir Kongresi’nin katılımcıları ve kararlarını öğrenmeye de aracılık ediyor. Sergiye eşlik eden panoların hazırlanmasında Osmanlıca, Türkçe ve Yunanca kaynaklardan derlenen bilgiler; fotoğraf, gravür, harita gibi görsel malzeme ve döneme ait objelerle ilk kez bir araya geliyor.
Yaklaşık 100 eser sergileniyor
Sergide, Serv Antlaşması’nın 1920 yılında Konya’da basılan bir kitapçığı, 24 Temmuz 1923 tarihinde imzalanan Yakındoğu Sorunlarına İlişkin Lozan Konferansı Antlaşması Osmanlı Türkçesi metni, 1927 yılında Tayyare Cemiyeti’nce basılmış Nutuk’un ilk baskısı, Gazi Mustafa Kemal ıslak imzalı ve 14 Mayıs 1343 tarihli istiklâl madalyası ve beraberinde verilen takdirname de yer alıyor.
Ayrıca ilk kez, Alaşehir Kongresi Reisi Hacı Muhittin Bey’e (Çarıklı) verilmiş el yapımı hatıra Bayrak, Hacı Muhittin’in kendi el yazısıyla kaleme aldığı evrak ile kartviziti de sergileniyor. Yunan Ordusu’nca Türk siperlerine fırlatılmış top mermilerinin boş kovanlarından devşirilmiş cephe hatırası vazolar, istiklal madalyaları, hat levhalar, harp madalyası ve beratı, liyakat madalyası, mecidi nişanı ve Alman demir salip nişanı, milli müdafaa yüzükleri ve Kuvayi Milliye müfrezelerince kullanılmış silah, teçhizat ve mühimmattan oluşan yaklaşık 100 parça obje görülebiliyor.
Alaşehir’deki sosyal ve iktisadi yaşama ayna tutan mermer üzerine Osmanlıca yazılmış gayrimüslim bir üzüm ihracatçısına ait tabela, üzüm desenli seramik ve cam eserler, Sarıkız maden suyunun Fransız baskısı etiketi ve benzeri eserler de sergileniyor.
“İşgalden Kurtuluşa Alaşehir” sergisinde yer alan panolar ise şu şekilde sıralanıyor:
1. Alaşehir’de nüfus ve nüfus hareketleri
2. Alaşehirli bir kadın savaşçı: Ruhiye Hanım
3. Duruşu tartışılan bir kamu görevlisi: Alaşehir Kaymakamı Bezmi Nusret (Kaygusuz)
4. İşgalden önce Alaşehir (15 Mayıs 1919-23 Temmuz 1920)
5. Alaşehir Kongresi (16-25 Ağustos 1919)
6. Alaşehir nasıl işgal edildi?
7. İşgal günlerinde Alaşehir (24 Temmuz 1920-4 Eylül 1922)
8. Alaşehir nasıl kurtuldu?
9. Tarihin Kucağında Alaşehir: Bir Üzümkent Öyküsü
10. Bir ticaret ve şifa merkezi olarak Alaşehir
“Yunan işgalinden kurtuluşunun 95. yıldönümünü kutluyoruz”
Serginin açılışında bir konuşma yapan Alaşehir Belediye Başkanı Dr. Gökhan Karaçoban, ilçenin Yunan işgalinden kurtuluşunun 95. yıldönümünü gururla kutladıklarını belirterek şunları söyledi:
“Halkımızın ve ülkemizin özgürlük ve aydınlığa nasıl kavuştuğunu, şehrimizin küllerinden doğuşunu, halkımızın yorgunluk ve yoksunluk içerisinde ama azim ve kararlılıkla Alaşehir Kongresi’ni gerçekleştirme öyküsünü anlatan; Kurtuluş Savaşı’nın bilinmeyen bir savaşçısı olan Alaşehirli kadın efe Ruhiye Hanım’ı tarihin sayfalarından çıkararak bizlerle tanıştıran bu sergiyi hemşehrilerimle, her yaştan kültür-sanat dostuyla ve tarih severlerle paylaşmaktan mutluluk duyuyorum. Bir şehrin coğrafyasından, tarihinden, kültüründen kaynaklanan ve o şehrin ortak değerlerini taşıyan anılar, birlik içinde büyümek ve yarınımıza güvenle bakabilmek için yeri doldurulamaz bir kaynaktır. Tarihin ve coğrafyanın armağanı birikimlerimizle Büyük Önderimiz Mustafa Kemal Atatürk’ün çizdiği çağdaş uygarlıklar seviyesine ulaşmak ideali için yılmadan ve ısrarla çalışarak tarihimize ve değerlerimize sahip çıkıyoruz.”
“Alaşehirli Ruhiye Efe’yi, memleketinin bağrına basacağını umuyorum”
Serginin açılışında küratörler Prof. Dr. Engin Berber ve Ayşegül Güngören de birer konuşma yaptılar. Prof. Dr. Engin Berber, Kurtuluş destanımızı bağ ve üzüm denizi içinde yüzen bu kadim kent özelinde işleyen bu serginin bir “ilk” olduğuna dikkat çekerek, “Serginin, Kemal Atatürk’ün ‘en büyük eserim’ dediği cumhuriyeti emanet ettiği gençliğimizin sosyo-kültürel gelişimi için yapılmış olan Alaşehir Gençlik Merkezi’nde açılıyor olması çok anlamlıdır. Bu sergi Alaşehir ve Alaşehirlileri, daha önce pek tanımadıkları savaşçı bir kadın hemşerisi ve hemşiresi ile buluşturmaya aracılık ediyor: Ruhiye Hanım. Ne yazık ki, diğer birçoğu gibi, devletimizin yaşarken değerini bilemediği savaşçı kadınlarımızdan olan Alaşehirli Ruhiye Efe’yi, memleketinin bundan böyle bağrına basacağını umuyorum” dedi.
“Alaşehir, bölgenin işgale karşı direnişinde etkin bir rol üstlenmiştir”
Ayşegül Güngören ise “Bağımsızlık için verilen mücadelede Alaşehir, kararlı ve öncü bir tutuma sahip olmuştur. Tarihin sayfalarında anılacak kahramanlarıyla bölgenin işgale karşı direnişinde etkin bir rol üstlenmiştir. Bu döneme tanıklık etmiş taşınır kültür varlıkları, işgal acısı ve kurtuluş günlerinin geride kalan belge değeri yüksek nitelikleri gözetilerek hazırlanmış bir seçkidir. Sergi, görsel ve işitsel anlamda duyumsamayı kolaylaştıracak, yakın geçmişin farkındalığını artıracak bir bakış açısıyla hazırlanmıştır. Serginin dönemin teknolojisi, sosyal ve iktisadi yaşamı ve üretim teknikleri gibi pek çok çağrışımı yapmasını sağlamak da ayrıca önemsenmiştir” açıklamasında bulundu.
Serginin açılış töreninde İzmir Kent Orkestrası Şefi Hüseyin Çebi’nin piyano dinletisi eşliğinde İzmir Devlet Tiyatrosu sanatçısı Hülya Savaş ile oyuncu Burak Özbaykuş’un dramatik sunumu ve efelerin gösterisi de izlendi.
